Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSPÓŁCZESNEŹRÓDŁAANtYSEmitYZmUWSPOŁECZEńStWiEPOLSKim
cudemwymordowano3miliony?Stereotyppodpowiadałodpowiedź:ponieważ
bylibierni(wdomyślezaś:bylibierni,ponieważbyliŻydami).Niktjużniepy-
tałookoliczności.Niktrównieżniepytał:DacozdwomamilionamiPolaków,
którychwymordowano?”.Niemówięożołnierzach,mówięocywilach,których
Dwyrżnięto”(tenterminpojawiasięwopisieżydowskiegolosu).Teższlibez-
wolnienaśmierć?Cozoporem?Niesłyszałemożadnympowstaniuwobozie
koncentracyjnym,pozadwoma-wTreblinceiSobiborze.Aletobyłyniemiec-
kieobozyśmiercidlaŻydów.CozoporemstawianymprzezŻydówzbronią
wręku?Tuignorancjairządymitusąwręcztotalne.
Zadająctopytanie,myślałemolosachmojejrodziny.Większośćniemia-
łaszczęścia:nienatknęlisięnaDsprawiedliwych”.Ci,którzyprzeżyli,przeżyli
zbroniąwręku,nafrontachiwpartyzantce.Mitżydowskiejbiernościniedo-
puszczamyśli,żewarmiachipartyzantcenawschodzieinazachodziewal-
czyłysetkitysięcyŻydów.Jegokultywowanierównieżdzisiajjestnietylkoza-
pomnieniem,jestrównieżświadomiepowielanymhistorycznymfałszerstwem.
JużkilkalatpowydaniuPolaków–Żydówpojawiłysięzmiany-itona
gorsze.Ichzapowiedziąbyłaniezwykleważna,aczkolwiekniepowiem,żedo-
bra,dyskusjawywołanaprzezfilmOpórzCraigiemwroligłównej,natemat
braciBielskich,oddziałużydowskichpartyzantówiuciekinierówwPuszczy
Nalibockiej.Antysemityzmmieszałsiętuzignorancjąistosowaniemwocenie
działańpolskichiżydowskichpartyzantówrozbieżnychkryteriów,swoistapo-
dwójnamoralność.Byłatodebata,któraprowadziładocałkieminnychujęć
iinterpretacji.
KiedyIPNzająłsięnapoczątkuobecnegostuleciamiędzyinnymiproble-
memsąsiedzkiegomorduwJedwabnem,aletakżeGrodnemiinnymimiejscami
naznaczonymizkoleiantypolskąinsurekcją(takżezudziałemŻydów),mogępo-
wiedzieć,żeczułemsięwówczas-zabrzmitodziwnie-bezpiecznie.Bezpiecz-
nie,ponieważczułem,żetaskomplikowanaitrudnaproblematykaznajdujesię
wrękachmłodychbadaczy,którzy-zgodniezregułamisztukiizchęciązrozu-
mienia-podejmująsięinterpretacjitegofragmentupolskichiżydowskichdzie-
jów.Dzisiajjużtegobezpieczeństwanieczuję.Kiedysłyszęzatem,żepanprezes
Szarekzamierzapowołać,czyjużpowołałwIPN-ie,specjalnyzespółdobadania
stosunkówpolsko-żydowskichwczasachokupacji,niemamzłudzeń.Dlaczego
tonIPN-umiałbyodbiegaćodtenorunadawanegoprzezprofesorów,doktorów,
wicepremierów,kuratorówiministrówDdobrejzmiany”(zaangażowanychtakże
wformułowaniudośćkuriozalnierozumianegoDpolskiegopunktuwidzeniana
historię”)czyodignorancjipomieszanejzezłąwoląi/lubbrakiemwyczucia?
Kończączatem-tak,książkamusiałabybyćdzisiajnapisanazcałkiemin-
nejperspektywy,uwzględniającejfaktzałamaniasięprzedkilkulatydialogu
idebatynatematstosunkówpolsko-żydowskichorazmożliwekonsekwencje
11
STUDIASOCJOLOGICZNO-POLITYCZNE.SERIANOWA■NR2(09)/2018■ISSN0585-556X
