Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DawidMariaOsiński
pamięćtrudnychidziwnychdoświadczeńpodmiotuzperspektywyanio-
łówwyglądanastępująco:
Żetam,gdziewiszącnadprzestrzenią
Brzegiwiecznościsięzielenią,
Przedarłszyczasumdłeosłony,
Wzgórzamitęsknototoczony,
Zakwitaogródniezbadany!
Zaczarowany,obłąkany!
(SR,s.89,w.85-90).
Bergsonizm,śpiewnośćrodemzrosyjsko-ukraińskiejtradycjioralnej
iśpiewanej,atakżesymbolistycznej27,nietzscheanizm-zawszeróżni-
cującyjakosposóbpercepcjijęzykowej-zkołempowrotu,cyklicznością
bytu,ponadtospecyficznierozumianyanimalizmNietzschego28-wspie-
rałykonstruowanieopowieścijakoswoistejpoetyckiejperformatywnej
strukturyopowiadalnościkosmosu,konstruującejistrukturyzującejmy-
ślenieLeśmianaocykluicyklicznościjakonadrzędnymmechanizmiepo-
rządkującymświatypoetyckie.Wowątytułowąrozstajnośćwpisanabyła
równieżstrategiajęzykowegoobrazuświataispecyfikaukształtowania
językaoddającegoniemożliwośćinieprzedstawialność(niewyobrażal-
ność)rzeczywistości.StądzatemzarównowyboryLeśmianawtworzeniu
światówniemożliwych,groteskowonasyconychelementamisprzecznych
formprzedstawienia,konstrukcjamipozaracjonalnymi,pozawyobra-
żeniowymi,jakioddanieichwformiepoetyckiegojęzyka,którydzięki
swojejstrukturzeneologizacji(wyraźnejjednakdopierowŁące)ujawniał
napoziomiesłowaifrazyowąrozstajność-eksperymentowaniezrozsze-
rzaniemkonstrukcjisłowotwórczych(odpowiadającestrukturzeczasu,
27JejznaczeniewpoezjiLeśmianaanalizowaliwnikliwieEdwardBoniecki,AnnaSobie-
ska,TamaraBrzostowska-Tereszkiewicz.Zob.E.Boniecki,ArchaicznyświatBolesławaLeśmia-
na.Studiumhistorycznoliterackie,Gdańsk2008;A.Sobieska,TwórczośćLeśmianawkręgufilozo-
ficznejmyślisymbolizmurosyjskiego,Kraków2005;T.Brzostowska-Tereszkiewicz,Sofiazaklęta
wbaśniowącarewnę.„PiesniWasilisyPriemudroj”BolesławaLeśmianawobecrosyjskiejpoezjisym-
bolistycznej,„PamiętnikLiteracki”2003,z.3,s.27-49.
28Bliskijestonprzecieżwfundamentalnymznaczeniutransformacjompostaciifigur
zwierzęcychLeśmianowskiejkoncepcjiorazzwierzęcościnaturyludzkiej.Nietzscheujawniał
tenfenomenprzeistoczeniaikoniecznejewolucjiwJutrzence,Ludzkim,arcyludzkimiWolimocy
czyewolucjachdrogi„odrobakadoczłowieka”-jaknazywatęewolucjęwTakorzeczeZaratu-
stra,aLeśmianwcyklachuwydatniałtęosobliwośćnaturyludzkiej.Zob.F.Nietzsche,Tako
rzeczeZaratustra.Książkadlawszystkichidlanikogo,przełożyłW.Berent,Poznań2006,s.10.
Por.też.M.Stala,Pejzażczłowieka,s.35-37;O.Kłosiewicz,ZwierzętaZaratustry.Symbolika
światazwierzęcegowpismachFriedrichaNietzschego,Warszawa2011,zwł.rozdz.2(Życie,czyli
cojestważnedlaZaratustry.NajistotniejszepostulatyfilozofiiNietzschego,s.53-98).
32
