Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ὕβριςintelektualnejelitywtekstachkomediistaroatyckiej
21
przednajwiększąwidowniąantycznegoświata?LeoStrausswysnuł
hipotezę,żeArystofanesskryciezazdrościłSokratesowi,którymógł
otwarciegardzićpoklaskiemtłumu43.Możliwe,żetaknaprawdę
utożsamiałsięzkomediowymprzedstawieniemfilozofa.WChmu-
rachotwarcieżaliłsię,żeAteńczycyniedoceniająbłyskotliwościjego
utworów(w.524–525).Możewięcwkoncepciespaleniafilozoficz-
negofrontisterionuprzezprostackiegowieśniakajestwięcejgoryczy,
niżsięwydaje44.
Specyfikauprawianejprzezniegodziedzinysztukiprzymuszała
godoflpodbijania”ὕβρLςpubliczności:flCiktórychśmiesząmojepo-
mysłybędąuznanizamędrców.”(Chmury,w.561).Przekonywał,że
wyszlifowałswójkunsztjakżadeninnypoeta(Osy,w.1023).Wyple-
niłzkomediigagiiprostackiedowcipy(Osy,w.738–753)inigdysię
niepowtarzał.Zawszeprzedstawiałpublicznościnowe,świeżutkie
koncepty(nieto,coEupolis,którypracującnadMarikasemdokonał
kiepskiejprzeróbkiRycerzy[w.553–556]).Cowięcej,rozdającswoje
komediowerazyniebałsięatakowaćnajbardziejprominentnychpo-
lityków(Osy,w.1030;Pokój,w.754–760).WAcharnejczykach,wyko-
rzystującprzestrzeńparabazy,wyliczałswojezasługiwobecateńskiej
społeczności,odpowiadająctymsamymnazarzuty,żewswoich
utworachoczerniaAteny(w.631).Taknaprawdęjestnajlepszym,
coludzkościdałotomiasto.Posłowiezmiastsprzymierzonychspe-
cjalnieprzyjeżdżajązdaleka,byposłuchaćpoety,którynieboisię
mówićswojejpublicznościprawdyprostowoczy(w.643–645).Na-
wetSpartanomwcaleniezależynazdobyciuwpływównaatyckich
ziemiach,gdyżdobrzewiedzą,żenajcenniejszymłupemwwojnie
peloponeskiejbędziesamArystofanes(w.655).Poeta,któryjakonaj-
lepszydoradcachłoszczespołecznośćbiczemswojejbezkompromi-
sowejsatyry(w.651).
Arystofaneswyśmiewałczłonkówintelektualnejelity,doktórej
samnależał.Zpewnościąażnazbytdobrzeznałrozterkiiniepew-
nośćtowarzyszącepracytwórczej.Potrzebaogromnejodwagi,by
wyjśćprzedpublicznośćwpoczuciu,żemasięjejcośważnegodo
powiedzenia.Miłośćwidzówmożeuderzyćdogłowy,wzbudzićpo-
czuciemegalomanii.Jednakzczasembrakflnależnych”zachwytów
możedoprowadzićdostanówdepresyjnychipoczuciaodrzucenia,
coznówstajesięwyśmienitymflpaliwem”dlapychyipogardywo-
43Strauss2018:16.
44Bowie1994:133.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
