Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JerzyKranz
Wostatnichlatachpowstałarównieżkoncepcjatzw.obowiązkuochro-
ny(odpowiedzialnościpaństwaispołecznościmiędzynarodowejza
ochronęludnościwpaństwie)2.
Wrazzpostępemtechnologicznymrośnieteżzagrożeniedostę-
pemdobronimasowegorażeniaprzezmiędzynarodowychterrory-
stówlubtzw.państwahultajskie(roguestates).Nasuwasięcoraz
wyraźniejpytanie,czykażdepaństwomożeposiadać(produkować)
brońmasowegorażenialubteżrozwijaćtechnologięnuklearnądla
celówcywilnychunikającodpowiedniejkontrolimiędzynarodowej.
PrzykładyIraku,IranulubKoreiPłn.sąwtymwzględziewymowne.
Natymtlerozwijasiękoncepcjatzw.samoobronyprewencyjnej,to
znaczyniezwiązanejzatakiemnieuchronniesięzbliżającym,lecz
spodziewanymwdłuższejperspektywieibardzogroźnymwskut-
kach.Pojawiasiępytanieomiędzynarodowoprawnyzakresochrony
państwa.
Wdoktrynieprawamiędzynarodowegopodpojęciempaństwaro-
zumiesięstrukturęorganizacyjną,którasprawujewładzępolityczną
wobecpodlegającegojejterytorium,ludnościlubzdarzeń3.Pierwszo-
planoweznaczeniedlapowstaniaiistnieniapaństwamająfaktyspo-
łeczno-polityczne,awięcterytorium,ludnośćisprawowanieefektyw-
nejwładzy,leczprzesłankiteniesąwystarczające.Cechąprawną
wyróżniającąpaństwowśródinnychpodmiotówjestjegosuweren-
ność.Niemapaństwabezsuwerenności,niemateżsuwerennościbez
państwa(wtymkontekściespotykanyczęstowdokumentachpraw-
nychipolitycznychtermin„suwerennepaństwa”należytraktować
jakotautologię).Mówiącopaństwie,trzebadodać,żeniemajednak
równieżsuwerennościbezprawa.
2TheResponsibilitytoProtect.ReportoftheInternationalCommissiononInterven-
tionandStateSovereignty–December2001;J.Zajadło,Dylematyinterwencjihuma-
nitarnej,Gdańsk2005.
3K.Marek,IdentityandContinuityofStatesinPublicInternationalLaw,Genève
1968;G.Arangio-Ruiz,L’Etatdanslesensdudroitdesgensetlanotiondudroit
international,„ÖsterreichischeZeitschriftfüröffentlichesRecht”,vol.26(1976),
s.281inn.;J.Crawford,TheCreationofStatesinInternationalLaw,Oxford2006
(2nded.).
