Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JolantaA.Daszyńska-Kilkarefleksjinatematniewolnictwa…
43
Wmłodympaństwieamerykańskim,wprzeciwieństwiedookresu
kolonialnego,wprowadzonoszeregograniczeńniewolnictwa.W1785r.
wspomnianyjużR.KingwymógłwKongresiewprowadzeniezakazunie-
wolnictwawpółnocnychstanach(cozostałourzeczywistnionew1804r.),
awdwalatapóźniejartykułszóstyΠNorth-WestOrdinance”z1787r.wy-
łączyłniewolnictwozOhio52.Teprzykładysąniezbitymdowodemnato,że
niewolnictwo,jakoformadziałalnościgospodarczej,niesprawdziłosięna
Północy.Stądwspomnianezakazy,gdyżwyłącznieekonomiawymogłaod-
rzucenieniewolnictwawrozwiniętychstanachhandlowo-przemysłowych.
TesameprawaekonomiiumocniłyniewolnictwonaPołudniu,gdyżzapew-
niałomuonoogromnekorzyści,umacniającjegogospodarkę.Niebezracji
pochodzącyzPołudniaJamesMadisonpisał,żepołudniowestanyAmeryki
byłyzorganizowaneΠnazasadacharystokratycznych”
,ponieważniewolnic-
twoΠ[…]wrzuciłowładzęwręceposiadaczyowielebardziejniżwStanach
Północnych”53.Wtymteżnależywidziećjednązprzyczyn,dlaktórychPół-
noczaczęłagłosićkrytykęisprzeciwwobecniewolnictwa,którepoczęły
stawaćsiędoskonałymatrybutemideologicznym.Nakładająctenfaktna
innewcześniejwspomnianesprawy,otrzymamyobrazpaństwatrawione-
goniezdrowąrywalizacjąmiędzyPółnocąaPołudniem.Przyszłośćcałej
Unii,jejtrwałośćiscementowanie,októretakżarliwiewalczylifederaliści,
stawałasięcorazbardziejniepewna.
Politycystanówśrodkowych,hołdującyfederalistycznymzasadompoli-
tycznym,popieraliPółnoc.Dlategoteżnawoływali,abyΠnazawszewyrwać
berłozWirginii”54.Słowatejasnoukazują,żemiędzyPółnocąaPołudniem
toczyłasięwalkaowładzę.ByłaonaskierowanaprzeciwtakzwanejΠdyna-
stiiWirginii”
.ReprezentującyjąsędziwyThomasJeffersonpisałzaś:
Doctrine…,s.41,któryprzytaczaopinięsędziegoMcLeonastwierdzającego,zgodniezrze-
czywistością,żesystemniewolniczyzostałustanowionyprzezAnglię.
52
Niebyłtoabolicjonizmznanyzlatpoprzedzającychwybuchwojnysecesyjnej.Był
tomałyiprawiebezznaczeniaruchpopieranygłównieprzezkwakrówiintelektualistów.
Stopniowojegozasięgstawałsięjednakcorazszerszy,zwłaszczawodniesieniudoWielkiej
Brytanii.Ukoronowaniemdziałańtamtejszychabolicjonistówbyłozniesienieniewolnictwa
wBrytyjskichKaraibachw1830r.WieściotymdocierałydoStanówZjednoczonych,gdzie
abolicjoniścipodprzywództwemWilliamaLloydaGarrisonaiTheodoreDwightapoczę-
liwywieraćznaczącywpływnaamerykańskąopiniępubliczną.Zob.:R.E.Ellis,TheUnion
atRisk.JacksonianDemocracy,States’Rights,andtheNullificationCrisis,NewYork1987,
s.191-194;NorthwestOrdinance,aszczególnieart.6,[w:]TheBlackAmerican…,s.62.
53
Cyt.za:L.K.Ford,Jr.,InventingtheConcurrentMajority:Madison,Calhoun,andthe
ProblemofMajoritarianisminAmericanPoliticalThought,ΠTheJournalofSouthernHistory”
1994,vol.60,No1,s.42.
54
Cyt.za:S.E.Morris,H.S.Commager,W.E.Leuchtenburg,TheGrowthoftheAmerican
Republic,vol.1,s.398(sątosłowaH.G.Otisa).
