Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nadrodzetworzeniajednejdyscypliny,jakiejśmathesisuniversalis,
tojestniąszerokopojętaliteratura.
Nigdzietakjakwliteraturzenieujawniasiękoniecznośćrozu-
mieniażyciajakoNietzscheańskiegofldzieławspółuczestniczenia”
(fldasWerkdesMiteilens”).Chodziłobyzatemoswegorodzaju
metodęliteraturyporównawczej9czykomparatystykiliterackiej(te
terminyjeszczewstosownejchwiliprzyjdziemizsobązmierzyć
izderzyć),którajesttotalnąmobilizacjąmetod,odczytań,dyskur-
sów,strategiilekturowych,anietylkowydobywaniemztekstówli-
terackichbądźtoimplikacjifilozoficznych,bądźestetycznych.Celo-
woposłużyłemsięmetaforątotalnejmobilizacji,łączonązErnstem
Jüngerem,gdyżchodzimiototalnezapasymyślenia,zinterioryzo-
wanieinterpretacjiwwarunkachaktywnościducha.Niezadowala
mniebadaniewyłączniewalorów,któremożnanazwaćliterackimi,
iuchwycenieodwołań,leczojakieścałościoweczytanie10.Chciał-
bym,bypodczasczytaniaduszaotrzymywałacorazwiększekom-
petencje,taksamojakokoiucho.Chciałbym,bykomparatystyka
pozasłownabyłasztuką,aniemetodączyteżteoriążebybyła
interdyscyplinarnąsztuką11.
Przyjęcietakiejopcji,októrejwspomniałemzapewnespecy-
ficznejopcjibadawczejwywodzisięzprzekonania,żeflzadaniem
literaturyniejestukazywanietego,cojest,tylkotego,copowinno
być;alboteżtego,comogłobybyć,jakoczęściowerozwiązanietego,
copowinnobyć”12.Gdybyjużwtymmomenciezapytaćorolętra-
dycjiwbadaniach,któreproponuję,totrzebajasnoodpowiedzieć:
tradycjatak,aleniejakokonkwistaprzeszłościiprzyszłości,szlak
9Przeglądstanowiskipostulatówbadawczychodnoszącychsiędoliteratury
porównawczejdajeM.Schmeling:VergleichendeLiteraturwissenschaf.Theorie
undPraxis.Wiesbaden1981.Por.Idem:Powabodmienności.IdeaEuropyuAndré
Gide’aiTomaszaManna.Przeł.M.Korytowska.flRuchLiteracki”1994,z.5-6,
s.457-468.
10Bynajmniejjednaknieidzieoodwołaniesiędopojęciaznanegowefrancu-
skimliteraturoznawstwie,czyliolecturecompléte.
11Por.J.Barth:Literaturawyczerpania.Przeł.J.Wiśniewski.W:Nowaproza
amerykańska.Szkicekrytyczne.Wybrał,opracowałiwstępemopatrzyłZ.Lewicki.
Warszawa1983,s.41:flSztukainterdyscyplinarna[ł]jestpośrednikiemmiędzy
tradycyjnymidziedzinamiestetykiatwórczościąartystyczną”.
12R.Musil:Ożyciupisarzateoretycznie.(Zarzuconyprojektprzedmowy).Przeł.
J.S.Buras.flLiteraturanaŚwiecie”1985,nr12,s.194.
9