Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iniezrozumiałych(względnie-niezrozumianych)utworów
wdziejachliteraturypolskiej.Pierwodrukjegokompletnejkano-
nicznejwersjiukazałsięw1903rokuwopracowaniuWincentego
Lutosławskiego(przedtemrzeczbyłaznanafragmentarycznie,
wzniekształconychedycjachiwplotceliterackiej),leczprzez
przeszłowiek,któryodtegoczasuupłynął,rodzimanaukaoli-
teraturzeniezdobyłasięnajegocałościowyanalitycznyrozbiór
interpretacyjny,aopinienatematpoematusąskrajne.Juliusz
Kleiner-któregoanalizaGeneziswmonumentalnejmonografii
Słowackiegojestnajpełniejszązistniejących-zaliczałgodo
największychdziełlirykinietylkopolskiej,aletakżeświato-
wej,leczinniautorzy-wniemałejliczbie-widzieliwGenezis
wyraźnydowódzaburzeńrównowagipsychicznejSłowackiego,
spierającsiętylkooichstopień
7
.Wreszciebadaczeumiarko-
wani,naprzykładJanGwalbertPawlikowski,uznającwartość
tegodzieła,przyznawalisięzarazemdopoważnychkłopotów
zezrozumieniemjegozawartości.Zgadzanosię,żeSłowacki
chciałwyrazićtamswojepoglądynatematewolucjiziemskiej
przyrodyijejtranscendentnegosensu,leczniebyłojasne,jak
należyłączyćzesobąszczegółyjegowizji.
PozaPolskąGenezisjestsłaboznana,podobniejakznakomita
większośćtwórczościpolskichromantyków,zbytdogłębnieosa-
dzonejwmateriijęzykaihistoriinarodu,abymożliwebyłoprzeło-
żeniejejznaczeńikontekstównainnejęzyki-mimożetenakurat
utwórwykraczazarównopozaowąhistorię,jakipozaówjęzyk.
Nanastępnychstronachprzedstawiampróbęinterpretacji
GeneziszDuchajakopoetyckiegoopisuewolucjiświataprzy-
rodyizawartegownimświataczłowieka,sformułowanego
iszkice,Warszawa1970,W.Kubacki,JuliuszSłowackiiPierreTeilhardde
Chardin,nPoezja”1975,nr7/8.
7DobrymprzeglądemtychmniemańjesthasłooGenezis,w:Słowacki.
EncyklopediaRymkiewicza(dz.cyt.,s.134-138).PodejścieRymkiewicza
domistycznejfazyżyciaidziełaSłowackiegojestdwuznaczne-lekceważy
onpróbyinnychbadaczymającenaceluustalenieintelektualnychźródełtej
twórczości,alezarazemzdezynwolturątraktujekwestięduchów.Wniosków
unika.
28
