Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Strukturasystemufinansowego
21
przejdziemywięcdalejpodkreślmy,żeogniwarynkowegosystemufinansowego,tak
jakiogniwapublicznegosystemufinansowego,należypostrzegaćjakointegralną
całość.Możnapowiedzieć,żeoileinstrumentyfinansowesąswoistyminośnikami
siłynabywczej,otylerynki,naktórychdochodzidotransakcji,zapewniająjejprze-
pływ(ruch),ainstytucjefinansoweprzezswojądziałalnośćaktywizują(,,urucha-
miają’’)rynki.Zkoleizasadyfunkcjonowaniaporządkująsposóbdziałaniaelemen-
tówwchodzącychwskładwymienionychogniwsystemufinansowego.
Instrumentyfinansowe
Zczystoformalnegopunktuwidzeniainstrumentyfinansowetozobowiązaniafinan-
sowe,tj.roszczeniadotyczącemajątkujednychpodmiotówgospodarującychwsto-
sunkudodrugich.Dlaemitentówinstrumentyfinansowesązobowiązaniami,adla
ichposiadaczysąskładnikamimajątku.Takwięcwprzypadkuemitentainstrument
finansowyjestskładnikiemjegopasywów,natomiastdlajegoposiadacza(nabywcy)
jestelementemaktywów.
Czy–ajeślitak,towjakimsensie–możemymówićokredyciebankowym,
udzielonymwpostacibezgotówkowej,jakooinstrumenciefinansowym?Kredytjest
przecieżwykazywanywbilansiebankupostronieaktywów,natomiastwbilansie
podmiotuzaciągającegokredytjestksięgowanypostroniepasywów.Mamytuzatem
odwrotnąsytuacjęniżz,,normalnymi’’instrumentamifinansowymi,np.zpapierami
wartościowymi.Tanietypowośćkredytujestjednakpozorna;udzieleniekredytuprzez
bankodbywasiębowiemwtrybiekreowaniadepozytu,którywbilansiebankuwy-
kazywanyjestpostroniepasywów,awbilansiekredytobiorcypostronieaktywów.
Pamiętającotejodmiennościklasycznegokredytubankowego,należytraktowaćgo
jakkażdyinnyinstrumentfinansowy.
Przytoczoneokreślenieinstrumentówfinansowychbezpośrednionawiązujedo
księgowości.Wtakimujęciuzpolawidzeniaznikaichekonomicznaistota,polegająca
natym,żesąswoistymiobietnicami.Obietnicami,żewypożyczone(albozainwes-
towane)wjednymokresieśrodkipieniężnezostanązwróconewrazzodsetkami(albo
zinnymtypempłatności,np.dywidendą)wjakimśdalszymokresie4.Instrumenty
finansowesązatemprzyrzeczeniami,coimplikuje,żezaufaniedoichemitentów
jestdlafunkcjonowaniatychinstrumentówsprawąkluczową.
Fakt,żeinstrumentyfinansowesąwswojejistocieobietnicami,madalekoidące
konsekwencje,októrychbędziemypisać.Tutajzauważmytylko,żecechąobietnic
jestto,iż–zjednejstrony–mającharakterniematerialny(chociażwtymprzypadku
odnosząsiędozjawisktraktowanychpotoczniejakoparexcellencematerialne,bodo
środkówpieniężnych),a–zdrugiejstrony–cobezpośredniowynikazichniemate-
rialnegocharakteru,samewsobie,awięcabstrahującodewentualnychsankcji
prawnychisankcjiinnegotypu,mogąbyćłatwołamane(warunkiokreślającein-
strumentfinansowymogąniebyćhonorowane).Widaćzatem,żeekonomicznaistota
4Wprzypadkutakichinstrumentówfinansowych,jakakcje,okrestenniejestwyspecyfikowany.
Wodniesieniudopłynnychrynkówfinansowych,awięctakich,naktórychwkażdejchwilimożnasprzedać
instrument,sformułowanieozwrocieśrodkówpieniężnychwdalszymokresiejestprawidłowe.
