Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
więcwtensposóbpojęcieoświatywłączonowpewiensystem,awięc„układ
elementówmającychokreślonąstrukturę,stanowiącylogicznieuporządkowaną
całość”20.Wliteraturzeużywasięwięcterminu„systemoświaty”,leczjeston
różniedefiniowany.A.Lewin,definiującpojęciesystemu,pisze:„Wogólnych
definicjachsystemupodkreślasięzazwyczaj,żejesttopewnacałość,którąmożna
wyodrębnićzotoczenia.Trzebarównieżbraćpoduwagęnastępująceokoliczności:
całośćtajestwewnętrzniezróżnicowanaipowiązana,poszczególnejejfragmenty
funkcjonująwewzajemnejzależnościi–cocharakterystyczne–jedneelementy
mogąbyćzastępowaneprzezinne.Podkreślasięzatem,żesystemjestzintegrowa-
nymukłademsprzężonychzesobąiwspółdziałającychelementów,którychłączne
funkcjonowaniezapewnićmaosiągnięciezamierzonegocelu”21.
Zasadniczoprawiewcałejhistoriioświatyiwychowania,zwyjątkiemsto-
sunkowoprostychimałozróżnicowanychformoddziaływańwczasachwspól-
notypierwotnej,aniinstytucjeoświatoweiwychowawcze,anioddziaływania
edukacyjnenietworzyłysystemu.Ukształtowałysięposzczególneczęściskła-
dowecałościowegosystemuoświaty(jegopodsystemy),aleprzezwielewieków
funkcjonowałyoneniezależnieodsiebie,cowięcej,częstoznajdowałysięwe
wzajemnejopozycji.Składnikami,któreukształtowałysięstosunkowowcześnie
izczasemmogływrazzpostępującymiprocesamiintegracjispołeczeństwawejść
wskładwspółczesnegosystemuoświaty,byłynp.:systemwychowaniarodzinnego
iśrodowiskowego(odmiennewposzczególnychklasachiwarstwachspołecznych),
wychowaniareligijnego,przygotowaniadopracyiwreszcieszkolnictwazchwilą,
gdyszkołyprzestałydziałaćzupełnieniezależnieodsiebie,„wyspowo”,gdy
zaczęłytworzyćcałośćzwanąsystemszkolnym.Właściwietoukształtowaniesię
systemuszkolnegowdanymkrajujestwarunkiemutworzeniasystemuoświaty,
gdyżwłaśnieszkolnictwo,reprezentującnajbardziejuniwersalnewartościnauki
ikulturyspołeczeństwa,możestanowić„segment”iłącznikintegrującyróżne
inne,oddawnafunkcjonującesystemyoddziaływańedukacyjnych.Istotnarola
szkolnictwawkształtowaniusystemuoświatyprzejawiasięrównieżprofesjonal-
nymcharakteremoddziaływańkadrypedagogicznejzatrudnionejwszkolnictwie.
WlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątychXXw.,kiedywwiększościkra-
jóweuropejskichwidocznebyłoszybkietemposcholaryzacji,czemutowarzyszyły
nadziejezwiązanezespołecznymiiekonomicznymikorzyściamizwiązanymi
zrozwojemszkolnictwa,możnabyłodostrzectendencjedotraktowaniaszkolnic-
twajakoswoistegoczłonu,podstawy,czyteżcentrumkoordynującegocałysystem
oświaty.Pewnąpodstawątakiegorozumowaniabyłoto,żewiedzaiumiejętności
20Słownikwyrazówobcych7red.E.Sobol7WydawnictwoNaukowePWN7Warszawa2003.
21A.Lewin,Systemwychowaniaatwórczośćpedagogiczna,PWN,Warszawa1983,s.26–27.
