Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Teoretycznepodstawysamorządu,wtymsamorząduterytorialnego
konsultowanieitp.).Tyleżetakrozumianysamorządtworzynagruncieustrojowym
niebezpieczeństwojegofasadowegotraktowania
73
.
9.Samorządterytorialnystałsięwspółcześnieprobierzemrealizacjiideidemokra-
tycznegopaństwaprawnego.Państwobezsamorząduterytorialnegoczyzsamorzą-
demtraktowanymfasadowoniemożesięmienićwpełnidemokratycznym.Niemoże,
ponieważstajesiępaństwemscentralizowanym,aodtegojużtylkokrokdoautory-
taryzmupaństwowego.Nieoznaczatooczywiściepostulatuzapewnieniasamorządo-
witerytorialnemucałkowitejodrębności(autonomii).Państwomusimiećwpływna
działalnośćtegoikażdegoinnegosamorządu,tyleżewpływograniczony,sprowadza-
jącysiędonadzoruweryfikacyjnego,aniedyrektywnego.Wnadzorzeograniczonym
dokontroliprzestrzeganiaprawaupatrywaćnależyistotysamodzielnościsamorządu
terytorialnego,itotylkopodwarunkiem,żemożliwośćwkraczaniaorganówpaństwa
wzdecentralizowanezadaniaikompetencjenastępujenazasadachiwprzypadkach
określonychwyłączniewustawie.Takukształtowanynadzórnadsamorządemteryto-
rialnymstałsięgwarantemjegosamodzielności.Przezlatatenmodelnadzoruzdawał
wzasadzieegzamin.Jednakwmiaręupływuczasupowoliprzestajepełnićprzypisane
mufunkcjegwarancjisamodzielnościjednosteksamorząduterytorialnego.Przestaje,
bowiemnasilasięzjawiskoingerowaniaorganówpaństwawdziałalnośćsamorządu
pozanadzoremprawnym.Oddziaływaniezapośrednictwemśrodkówfinansowych
(subwencje,dotacje)toformyoddziaływaniaskuteczniejszeniżtradycyjnynadzór
prawny.Sprowadzaniezatemrelacjisamorządterytorialny–władzenadzorczedotra-
dycyjnegonadzoruprawnegoniewyczerpujezagadnienia.Niedajewłaściwegoobrazu
sytuacjiprawnejtegosamorządu.Powoduje,żenawetnajlepiejkonstruowaneprawne
środkigwarancjisamorządnościterytorialnejstająsięniewystarczające.Sięganieorga-
nównadzorudoinnych–pozaklasycznymiśrodkaminadzoruprawnego–instrumen-
tównaciskuistotniezmieniamodelgwarancjisamodzielnościjednosteksamorządu
terytorialnego,wszczególnościgminy.Instrumentyte,opierającesięnadośćswo-
bodnymuznaniu,stwarzajądużowiększemożliwościoddziaływanianiżprzypomocy
tradycyjnychśrodkównadzoruprawnego.Nicdziwnego,żedoktrynaupatrujewnich
nnowoczesnego”nadzoru,wychodzączesłusznegozałożenia,żetoone,anietrady-
cyjneśrodkinadzoruprawnego,przesądzająosamodzielnościjednosteksamorządu
terytorialnego.Przesądzającosamodzielnościsamorządu,nieznajdująprecyzyjnego
odzwierciedleniawregulacjachprawnych.Takiepostawienieproblemuzmieniazało-
żeniadecentralizacji.Formalniezachowana,faktycznieulegaograniczeniu.Zjawisko
tonasilasięwpaństwachautorytarnych,wktórychsamorządterytorialnypostrzegany
jestjakozagrożeniedlawładzycentralnej.Jesttakpostrzegany,ponieważczęstostaje
naprzeszkodzierealizacjinowegoporządkuustrojowego,opartegonarecentralizacji
iosłabianiumechanizmówdemokratycznych
74
.
73
Z.Niewiadomski,Oznaczeniu…,s.15.
74
A.Gomułowicz,Obliczepolskiejdyktatury,nNauka”2018/3,s.67in.
58
ZYGMUNTNIEWIADOMSKI
