Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NordyckaKomisjaPrawaKarnego
45
Dowspólnegoomawianiaprzemianwpolitycepaństwskandynawskich
skłaniają,zdaniemsamychSkandynawów,podobieństwawystępującezwłaszcza
wrealizowanejpolitycepenitencjarnej.RaimoLahtiuważa,żeowspólnociekry-
minalnejpaństwskandynawskichświadczywspólnatradycjakulturowa,podob-
nepodejściedoproblemówzapobieganiaprzestępczościipodobnewzorcekon-
trolispołecznej
8
.
Państwaskandynawskienależądorodzinypaństweuropejskich.Wywodzą
sięztychsamychgrecko-rzymskichkorzeni.Podobniepodlegałyideologicznym
ipolitycznymwpływomfrancuskiejepokiOświecenia,aichkodeksykarnejed-
nakopoddawanebyływpływomfrancuskiegokodeksukarnegoNapoleona
z1810rokuiniemieckiegoStrafgezetsbuchz1871.Nieinaczejbyłozprakty-
penitencjarną.PodkoniecXIXwiekuSkandynawia,jakiwieleinnychpaństw
Europy
,byłapodwpływemwłoskiejkryminologii,aLombrosomiałtamwielu
gorliwychnaśladowców.Podobniejakiinnepaństwaeuropejskie,państwaskan-
dynawskieswojenpierwszeprawdziwe”więzieniabudowałynapodstawieame-
rykańskichwzorówwypracowanychnamodeluwięzieniazFiladelfii.
Możnadostrzeciróżnice.Mówimyokrajach,którepomimoczęściowo
wspólnejhistoriitakzdecydowanieróżnejakSzwecjaiFinlandiaczyNorwe-
giaiDania.Współczesnekodeksykarnewpaństwachskandynawskichpocho-
dzązróżnychokresówfińskikodekskarnyz1889,norweskiz1902,duński
z1930,aszwedzkiz1962roku.Różnedatypowstaniawsposóbnaturalnyde-
cydowałyoodmiennychzadaniachwyznaczanychpolitycekarnej.Szwecjabyła
pionieremterapeutycznegopodejściadowięźnia,Finlandianigdynadobrąspra-
niewprowadziłausiebiepełnegosystemuterapii.Duńskieustawodawstwo
odnośniedoregulacjidotyczącejnarkotykówzdecydowanieodbiegaodrestryk-
cyjnegopodejściaSzwecjiiNorwegii.ZkoleidlaDuńczykówjestoczywiste,
zakazbigamiirozciągasięrównieżnazarejestrowaneparyhomoseksualne
9
.
Specjaliściodnaukpolitycznych,którzypoddalianalizieDanięiSzwecję,dwa
państwapostrzeganeprzezświatzewnętrznyjakobardzodosiebiezbliżone,wy-
kazali,państwatezdecydowanieróżne.Duńskiprawnikkarnistaikrymi-
nologVagnGrevepodkreśla,ichsystemyprawnerozwijałysięodmienniejuż
odpoczątkówXVIIIwieku,aiwcześniejniebyłyjednolite
10
.
PolicjawNorwegiiiDaniimauprawnienianietylkodoprowadzeniado-
chodzeniaiśledztwa,aleidownoszeniawokreślonychsprawachoskarżenia.
UprawnieńtegotypuniemapolicjaaniwSzwecji,aniwFinlandii.Pomimoza-
strzeżeńzgłaszanychwSzwecji,śledztwoioskarżenieniepowinnybyćsku-
pionewrękachpolicji,Duńczykomtonieprzeszkadza.Uważają,poziomkul-
8R.Lahti,OmdenNordiskaKriminalpolitikensutveckling(Orozwojupolitykikarnejwpań-
stwachskandynawskich),nNordiskTidsskriftforKriminalvidenskab”2000,nr3,s.177–178.
9N.Alekseev
,Geibrak.Semeinyistatusodnopolnychparwmeżdunarodnom,nacionalnomimest-
nomprawie,Beck,Moskwa2002,s.55–64.
10V
.Greve,CriminalLawin21stCentury,w:LegalIssuesattheDawnoftheNewMillennium,
ed.P
.Blume,DJØFPublishing,Copenhagen1999,s.52.