Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Szkoła–segregacje–nierówności
tomogąwbardziejsubtelnysposóbuprzywilejowywaćuczniówowyższymstatusie
przypisanym.Możnateżztegopunktuwidzeniaspojrzećnaróżneinnowacjepedago-
gicznewocenianiu,wrodzajuocenianiaopisowego.Innowacjawprowadzonawpolskiej
edukacjipoczątkowejwramachreformyHandkegomiałaosłabiaćprocesyselekcjiibyć
narzędziemwyrównywaniaszansedukacyjnych.Jednakwpraktyce–posługującsię
określeniemBernsteina(1990)–prawdopodobniestałasięelementemniewidzialnej
pedagogii,czylitakiej,którajestrealizowanapoprzezsłabąklasyfikacjęisłaberamy.
Ztegopunktuwidzeniaocenianieopisowemożebyćtraktowanejakoswoistazasłona
skrywającastronniczy,służącyinteresomnowejklasyśredniejcharakterwczesnych
selekcjiszkolnych(Dolata2001).
Procesyselekcjinabierająszczególnejdynamikiiznaczenianaprogachszkolnych.
Osiągnięciaszkolnepotwierdzoneróżnymicertyfikatamistająsiępodstawądecyzji
selekcyjnych.Wwysoceselektywnychsystemachszkolnychdecyzjetesąpodejmowa-
newcześnie,adrogikształceniapoprogusąwysocezróżnicowaneiściślepowiązane
zszansaminauzyskaniewysokiegostatusu.Wjednolitychsystemachoświatowych
prógselekcyjnyjestumieszczanywyżejidbasięorealnądrożnośćsystemu.R.H.
Turnernaokreśleniedwóchtypówmiędzypokoleniowejruchliwościspołecznejskore-
lowanychzestopniemselektywnościsystemuoświatywprowadziłpojęciamobilności
rywalizacyjnej(contest)iporęczeniowej(sponsored)(za:Marshall2005).Wwarunkach
mobilnościrywalizacyjnejjednostkamadowyboruwielesposobówosiągnięciawy-
kształceniadającegowysokistatusspołeczny.Wwypadkuwzorumobilnościporęcze-
niowejjestniewieleścieżekprowadzącychdowykształceniadającegoprzepustkędo
wysokichpozycjispołecznych,aalternatywnedrogisąskuteczniekontrolowaneprzez
społeczneelity.
Szkoła,realizującfunkcjęselekcyjną,współkształtujetożsamośćjednostki.
Pierwszeosiągnięciaczyporażkiszkolnesąnietylkoinformacjąopoziomieopano-
waniacelówkształcenia,sąrównieżelementamiprocesukształtowaniasiętożsamości
społecznejjednostki.Tożsamościtesąważnymwyznacznikiempodejmowaniadecyzji
rzutującychnaosiągnięciaszkolne,wtymdecyzjiautoselekcyjnych.Szczególniena
progachszkolnychwpływautoselekcjinanierównościspołecznewoświaciemożebyć
duży.Wsystemachoświatowych,wktórychwykorzystujesięmechanizmyquasi-ryn-
kowe,swobodawyboruszkołyprzezrodzicówlubsamychuczniówtworzywarunki
uaktywnieniasięczynnikaautoselekcji.Odwołującsiędoklasykówsocjologiioświaty
–BourdieuiPasserona–możnapowiedzieć,żequasi-rynekedukacyjnyzakładaposia-
danieprzezrodzicówadekwatnychzasobówkulturowych.Dystrybucjatychzasobów
niejestjednakrównomiernaisilniekorelujezpozycjąwstrukturzeklasowo-warstwo-
wejspołeczeństwa.S.J.Bell(1993)twierdzi,żesytuacjawyboruszkołysystematycz-
nieupośledzarodzinyoniskimstatusiespołecznym.ZdaniemBellapolitykawolnego
rynkuwoświaciepublicznejdziałajakmechanizmreprodukcjiklasowej.
Pojęcianierównościedukacyjnychisegregacjispołecznych
woświacie
Potychwstępnychrozważaniachteoretycznych,pozwalającychspojrzećnanie-
równościspołecznewoświaciezperspektywyprocesówmiędzypokoleniowejruchli-