Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TadeuszBudrewicz
UniwersytetPedagogicznyim.KENwKrakowie
„Ewangeliawiedzy”.
OdczytyprofesorówSzkołyGłównej
PrelekcjepublicznebyływdrugiejpołowieXIXwiekustałymelementem
yciapublicznegowewszystkichkrajachśródziemnomorskiegokręgukulturo-
wego.Równienaziemiachpolskich,szczególniewmiastach,gdziebyływiększe
skupiskainteligencji,urządzanieodczytów,bywanienanichorazdyskutowanie
otreściachprelekcji,atakezaletach(rzadziejwadach)prelegentówstałosię
wanączęściąyciatowarzyskiego.Dlalapidarnegoscharakteryzowaniaoblicza
epokiukutoterminniezbytwprawdziejasnytreściowo,aledobrzeoddającyogól-
nycharakterprocesu:fermentintelektualny.Znamieniemczasubyłooywie-
2
nieumysłoweipowszechnadąnośćdouprawianianaukiorazpopularyzowania
jejwynikówwśródklasigrupspołecznychpozbawionychmonościzdobycia
wykształcenia.Odczytypublicznewpisująsięwogólnynurtegalitaryzmu.
Wewszystkichstolicachpaństweuropejskichodczytypublicznejuoddawnaodby-
wająsięprzywielkimzawszenatłokupubliczności.Zpoczątkuwyłącznieprzeznaczone
obranątreściądlawięcejwykształconychsłuchaczy,zczasemotwartezostałydlaklasy
rzemieślniczejitoztakwielkimpowodzeniem,ewParyudotądniemogąznaleźć
miejscanapomieszczeniewszystkichpragnącychznaukikorzystać.WeLwowieod-
czytypodobneurządzoneprzezStowarzyszenieOświatyLudowejodpewnegoczasu
odbywająsiębezprzerwywkadąniedzielę.Zgromadzeniezawszebywaliczne,zajęcie
wsłuchaczachwzrasta,poświeceniewprzewodnikachwjednejzawszeutrzymujesię
energii,adoodczytuoszkodliwychipoytecznychzwierzętachhr.Wło[dzimierz]Dzie-
duszyckidozwoliłuyćokazówzeswoichzbiorówzoologicznych,cowykładnaturalnie
niezmiernieuprzystępniło.
3
1
odczytypubliczne,DOpiekunDomowy”1870,nr46,s.486.
2
S.Fita,PokolenieSzkołyGłównej,Warszawa1980,s.25;G.Markiewicz,Zbadańnadprze-
słankamifermentuintelektualnegowKrólestwiePolskimbezpośredniopopowstaniustyczniowym,
DActaUniversitatisLodziensis.FoliaHistorica”1998,t.63,s.69–91;tene,Spóromodelspo-
łeczeństwanałamachDPrzegląduTygodniowego”iDPrzegląduKatolickiego”wlatach1864–1880,
Łódź2000(rozdziałPrzejawyoywieniaintelektualnegowKrólestwiePolskimporoku1864).
3
Pogadankatygodniowa,DTygodnikMód”1869,nr11,s.6.Notatkatabyłajednoznacz-
nieoptymistyczna.Odczytyniezawszeprzynosiłyoczywistekorzyści.Wtymsamymroku
iwtymsamymLwowieTowarzystwoNaukowo-Literackieogłosiło,epozyskanezprelekcji
