Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Kostkiewicz,A.Domagała-Kręcioch,M.J.Szymański(red.nauk.),Szkoławyższawtokuzmian,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-895-0,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
MichelHenriKowalewicz
DawidWieczorek
UniwersytetJagielloński
Sapereaude!
albo„Pójdź,dziecię!jacięuczyćkażę!”
Szanse,ograniczeniaistratygeneralnychporządków
metodologiczno-ustawodawczychnaukipolskiej
ikształceniawyższegowPolscenatleogólnoeuropejskiej
kampaniiracjonalizacjisektorawiedzy
I.Uwagizperspektywynauczycielaakademickiego
(MichelHenriKowalewicz)
Sapereaude!taknawoływałImmanuelKantzaHoracym1wswojejsłynnej
definicjiOświecenia,odpowiadającnapytaniepastoraJohannaFriedrichaZöl-
lnera,postawionew1783rokunałamach„BerlinischeMonatsschrift”:Wasist
Aufklärung?”2
Oświeceniemnazywamywyjścieczłowiekazniepełnoletności,wktórąpopadł
zwłasnejwiny.Niepełnoletnośćtoniezdolnośćczłowiekadoposługiwaniasięswym
własnymrozumem,bezobcegokierownictwa.Zawinionąjesttaniepełnoletność
wtedy,kiedyprzyczynąjejjestniebrakrozumu,leczdecyzjiiodwagiposługiwania
1Horatius,Epistulae,PressesUniversitairesdeFrance,Paris1968,Epistulae1,2.Naniespeł-
nadwadzieścialatprzedI.Kantem,w1765roku,nawiązałdoHoracjańskiegoSapereaude
StanisławAugustPoniatowski,podsumowującdziałalnośćpedagogicznąireformatorskąSta-
nisławaKonarskiegosłowami:Sapereauso(por.:R.Butterwick,StanisławAugustakultura
angielska,IBL,Warszawa2000,s.213;MémoiresduroiStanislas-AugustePoniatowski,t.2,
AcadémiedessciencesdeRussie,Léningrad1914–1924,s.209).
2Pytanie,czymjestOświecenie,postawionezostało5grudnia1783(J.F.Zöllner,Istesrathsam,
dasEhebündnißfernerdurchdieReligionzusancieren?,„BerlinischeMonatschrift”1783,2,
s.513).