Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
twiewiejskimnaPomorzuniewywołał,alebyłaktemokreślającymjegocele,
zadaniaikierunkirozwojudo1809r.Natympolegałojegoznaczenie,które
wyrażałosięrównieżwoporze,zjakimspotkałosięjegowydanie.
Przewyższającaliczbabadaczywiększąwagęwzakresieperiodyzacjisyste-
muszkolnegowPrusachniżdoregulaminuz1763r.przywiązujedowpływu
ideioświeceniowychnarozwójszkolnictwainajczęściejproponujejakocezurę
rok1787r.,czylipowołanieprzezministraKarlaA.v
.Zedlitzapierwszego
świeckiegoorganupaństwowegodosprawszkolnictwaNaczelnegoKolegium
Szkolnego,cobyłohistorycznymwydarzeniem,aleominimalnymznaczeniu
dlaprzedmiotubadań.WiększywpływnaszkolnictwowiejskiePomorzamiał
edyktreligijnyz1788r.iaktyprawne,którezasobąpociągnął,aleonerównież
lękuukonserwatywnego,zdyscyplinowanegoipozbawionegointelektualnych
ambicjiduchowieństwapomorskiegoniewywołały
.Jestzrozumiałe,żeichod-
działywanienaszkółkiwiejskiebyłojeszczemniejsze.Dlategouznanoregula-
minszkolnyz1763r.zapodcezuręwprocesieprzemiansystemuwiejskiego
szkolnictwapomorskiegoodwojnytrzydziestoletniejdopoczątkówXIXw.
Najwcześniejprzeszłościąszkolnictwapomorskiegozainteresowałsiędyrek-
torszczecińskiegogimnazjum,dziejopisFriedrichKoch(1769-1849),szczerze
oddanymodernizacjipomorskiegoszkolnictwa,czemudałwyrazwswychwy-
powiedziach
2
.W1804r.opublikowałhistorięszczecińskiegoliceum,zaśw1821r.
wydałdrobnąrozprawkęFürstunddieSchule;oderüberdieVerdienstePommer-
scherFürstenumdieSchulenihresLandes,wktórejpodniósłwielkieznaczeniere-
formacjiikatastrofalneskukiwojnytrzydziestoletniej(1618-1648)dlarozwoju
szkolnictwa.DrugapołowaXVIIipoczątkiXVIIIw.upłynąćmiałynauzdro-
wieniuspołeczeństwa,szkolnictwozaśpozostawałopozazainteresowaniami
państwaidziałalnościąKościoła,aściślejKonsystorza,patronów,pastorów
ibiednychgminwyznaniowych.Dlategoszkołynawsibyłynieliczne,ajeślijuż
gdzieśistniały,totylkozimą.Tenpesymistycznystanrzeczyuległjednakdy-
namicznymikorzystnymzmianompodwpływemreformdwóchwielkichkró-
lówpruskichFryderykaWilhelmaI(1713-1740)iFryderykaII(1740-1786)
3
.
Ogólniemożnapowiedzieć,żeszkolnictwonaPomorzuZachodnimdłu-
gopozostawałopozazainteresowaniamibadaczy.DopieropodkoniecXIXw.,
wznacznejmierzepodwpływembadańnadhistoriąmiast,zwróciłoonona
1111111
2
Opublikowałonm.in.EinigeGedankenüberpädagogischeGesetzgebung;nebsteinerfestgesetzen
NachrichtvonderneuenEinrichtngdesStettinischenGroßenRaths-Lyceums…[Schulprogram],
Stettin1794;tenże,EinigeGedankenüberdieNutzbarkeitdesSchulamtes,Stettin1796.
3
E.Koch,GeschichtederLyceumszuStettin.ErstePeriodevon1404bis1578,Stettin1804;
tenże,FürstunddieSchule;oderüberdieVerdienstePommerscherFürstenumdieSchulenihres
Landes,Stettin1821,s.23-25.
14