Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najpoważniejszywkładwpoznaniepomorskiegoszkolnictwawiejskiego
wniósłniewątpliwieMartinWehrmann,chociażwiększąuwagęskupiałna
szkolnictwiemiejskim.Ogromnązaletąjegolicznychdrobnychartykułów
oszkolnictwienawsijestichmocneosadzeniewpodstawieźródłowej.Nieje-
denznichmaźródłowycharakter.Drugimichwaloremjestkrytycznepodej-
ściedoźródłaibadanejproblematyki.ChociażwiększośćartykułówWehr-
mannaoszkolnictwiewiejskimdotyczyXVIIw.
11
,towniósłonrównież
znaczącywkładwpoznaniejegonajstarszejhistorii
12
.Należyodnotować,że
wswejpracyoszkolnictwiepomorskimz1904r.
13
szkołomwiejskimpoświęcił
kilkazdań,zaśwGeschichtevonPommernpominąłjecałkowicie
14
.Zatodałjego
syntetycznyzaryswnieopublikowanymreferacie,przedstawionymnaforum
„GesellschaftfürPommerscheGeschichteundAltertums-kunde”,wktórym
stwierdził,żeożywienieszkolnictwawiejskiegonaPomorzubrandenbursko-
-pruskimnastąpiłozaFryderykaIII/I.Zgodniezestanowiskiemówczesnejhi-
storiografiiprzypisałFryderykowiWilhelmowiIpodniesieniesprawszkolnic-
twadorangi„sprawpaństwowych”ipróbęwprowadzeniaprzymususzkolne-
go.Zwróciłuwagęnarzekomodużezainteresowanie„szkołąludową”przez
FryderykaIIorazżeszkolnictwowiejskiepodkoniecXVIIIw.znajdowałosię
w„dośćzłożonymstanie”,cobyłowynikiemjegogłębokichprzemianwtym
stuleciu.Zapowiedziałopracowaniejegohistorii,doczegoniestetyniedoszło
15
.
NauwagęzasługująrównieżpublikacjeGeorgaVietzke,którynapoczątku
XXw.podjąłpróbęcharakterystykiipoliczeniaszkółwiejskichrejencjikosza-
lińskiejwXVI-XVIIw.Wiązałichpoczątkizezwycięstwemreformacji,aledoli-
czyłsiędoprawdyniewielenapodstawieźródłowychinformacjiozakrystianach,
nauczycielachiszkołach,zregułymającychpowstać.Ileznichrzeczywiście
podjęłodziałalność,częstoniebyłwstaniewskazać.JakvonBülowiM.Wehr-
mannuważał,żebardzomałaliczbatychwzmianeknieoznacza,żewięcej
szkółnieplanowanolubniedziałało.Ogólniejednakbył–jakpoprzednicy–
zdania,żedopołowyXVIIw.szkoływiejskiewpaństwiezachodniopomorskim
1111111
11
M.Wehrmann,VomSchulwesenimKreiseGreifenbergzurZeitFriedrichsdesGroßen,
,,GreifenbergerKreiskalender”1925,s.93-96;tenże,VompommerschenLandschulwesenim18.
Jahrhundert,Monatsbl.21:1907,8,s.121-123;tenże,VompommerschenVolksschulwesenim
18.Jahrhundert,,,PommerscheHeimatblätter”1907-1908,4,s.28-29;tenże,VomSchulwesen
imNeustettinerKreiseimJahre1773,,,UnsererHeimat”2:1928,9-10,s.2-6.
12
M.Wehrmann,AusderpommerschenSchulgeschichte,,,PommerscheBlätterfürdieSchu-
le“1909,33,s.281-282;34,s.289-290;tenże,ZurGeschichtepommerscherDorfschulenim
16.Jahrhundert,Monatsbl.19:1904,9,s.139-141.
13
Tenże,DieBegründung...,s.40.
14
Tenże,GeschichtevonPommern,Bd.II,Gotha1906,s.160-161,170.
15
Tenże,VompommerschenLandschulwesen...,s.121-122.
16
