Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
chardaMaske
25
,HerbertaMüllera
26
,OttoNeumanna
27
,KarlaPaetowa
28
,
GeorgaSellke
29
,FriedrichaTribbensee
30
.
StarszaliteraturaniemieckaszkolnictwowiejskienaPomorzuZachodnim–
podobniejakwmonarchiiHohenzollernów–rozpatrywałaprzezpryzmatsto-
sunkówkościelnych,comiałouzasadnieniewtym,żeszkołaodreformacjido
początkówXIXw.byłaczęściąKościoła,naczelektóregostalinajpierwGryfici,
apotemwładcypaństwabrandenbursko-pruskiego,zaśgłówny
,apierwotnie
jedynycelszkołystanowiłaszerokorozumianareligia.Przezcałyinteresujący
nasokresKościółniezmienniesprawowałkontrolęnadrealizacjątreściimetod
nauczania,któresamteżokreślał.Państwopruskiepróbowałonanieoddziały-
waćdopieroodOświecenia,zresztązograniczonymskutkiem,alejużodpo-
czątkuXVIIIstuleciawydawałoniezliczonąilośćrozkazów,zarządzeń,edyk-
tów,instrukcji,któremiałykształtowaćrozwójorganizacyjnyiprogramowy
szkolnictwazgodniezjegocelamipolitycznymi.Rzeczwtym,żedlaabsolut-
nychkrólówpruskichXVIIIstuleciapriorytetmiałyfinanseiarmia,szkolnic-
twonależałozaśdosprawtrzeciorzędnych.Dlategoprzytłaczającawiększość
wydanychprzeznichaktówprawnychdoczekałasięjedynieczęściowejrealiza-
cji,gdyżabsolutnysystemrządówiustrójfeudalno-pańszczyźnianywsistały
imnaprzeszkodzie.Tejzależnościmiędzypaństwemaspołeczeństwemstarsza
literaturazupełnieniedostrzegałainiebadała(zmałymiwyjątkami),zaśoce-
niającposzczególnychwładcówprzezpryzmatstosunkówpolitycznychoraz
liczbyitreśćaktówprawnychtyczącychszkolnictwa,stworzyłagloryfikujący
modeljaśnieoświeconego,szczerzezatroskanegoopowszechnąszkołęwiejską
królapruskiego,któryfaktyczniebyłbliższyżyczeniomiwyobrażeniombada-
czyniżrzeczywistości.WspółtwórcamitegomodelubyliHeinrichLewin
31
iCarlMüller
32
,którzypewnesłabościczydefektypomorskiegoszkolnictwa
wiejskiegodostrzegalijedyniepodrządamidynastiiGryfitów,orazAlfred
1111111
25
R.Maske,DieKüsterundSchulmeisterderSynodeBelgradimJahre1797,,,AusdemLande
Belgard”.Monatsbeilageder,,BelgarderZeitug”11:1932,19,s.78-79.
26
H.Müller,KirchenundSchulenimKreiseGreifenbergum1700,
,,UnsereHeimatGreifen-
berg”5:1935,Nr8,s.26-28;9,s.33-36;10,s.37-40.
27
O.Neumann,KurzegeschichtlicheAngabenüberunsereDörfer,
,,Heimatkalenderdes
KreisesPyritz”1932,s.233-252.
28
K.Paetow,GeschichtedesKirchenkreisesStolpAltstadt,Ostpom.Heimat1932,17-20.
29
G.Sellke,DieGründungvonSchulenimLandkreiseStolp,
,,PommerscheBlätterfürdie
SchuleundihreFreunde”63:1938,s.235-237.
30
F.Tribbensee,Schulwesen,w:DerKreisRummelsburg.EinHeimatbuch,Stettin1938,s.448-
-474.
31
H.Lewin,GeschichtederEntwicklung...,s.20.
32
C.Müller,GrundrißderGeschichte...,s.5-6.
18
