Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nychnajczęściejsyntetycznymiopracowaniamidużychośrodkówmiejskich,
np.Szczecina
53
lubcałegoPomorzaZachodniego
54
.Charakteromawianych
opracowańpowodował,żezarysypolskichbadaczyopierałysięzasadniczo
nadotychczasowympiśmiennictwie,wograniczonymstopniuwzbogaconym
źródłami.Spostrzeżeniategonienależyjednakodnosićdosyntetycznego
opracowaniaszkolnictwapomorskiegoodreformacjidopołowyXVIIw.pióra
B.Wachowiaka,rozpatrującegojewszerokimkontekściekulturowymoraz
stosunkówetniczno-językowychiświadomościowych,copozwoliłonauka-
zaniejegozróżnicowaniaterytorialnegoorazmiędzymiastemiwsią.
Niedostatkiwstaniebadańnadszkolnictwem,zwłaszczawiejskim,skło-
niłyautorów3.częścitomuIIHistoriiPomorza,obejmującegolata1648-1815,
dopodjęcianaograniczonąskalębadańempirycznychnadszkolnictwem
Pomorzabrandenbursko-pruskiegowtymokresie.Ichrezultatembyłoinne
ujęciewielukwestii,zwłaszczazprzełomuXVII-XVIIIw.,niżprezentowała
jestarsza,awidziwspółczesnahistoriografianiemiecka,któraniedostrzega-
łaikonsekwentniewciążprzemilczaszkołyzpolskim/kaszubskimjęzykiem
nauczaniawewschodniejczęściPomorzaZachodniego,funkcjonująceod1590
doprzynajmniejroku1826
55
.WsprawietychostatnichZygmuntSzultkawy-
powiedziałsięw1991r.,alerozpatrywałjenamarginesieprzemianjęzyko-
wychwKościeleewangelicko-augsburskimiztegotytułuustaleniabyły
niepełnetematycznieimiaływstępnycharakter
56
.
ZapoczątkowanebadanianadszkolnictwemwzwiązkuzHistoriąPomorza
skłoniłyDariuszaŁukasiewiczadoichkontynuowania,cozaowocowałowielo-
1111111
53
DziejeSzczecina.WiekX-1805,podred.G.Labudy,Warszawa-Poznań1985,atam:H.Le-
siński,Rozdrobnieniefeudalne1237-1478.Szkolnictwo,oświataiżycieumysłowe,s.193-194;
B.Wachowiak,Szczecinwokresieprzewagipaństwafeudalnego1478-1713,s.263-267,355-364,
433-435;J.Wiśniewski,Początkiukładukapitalistycznego1713-1805,s.540-546,676-684.
54
B.Zientara,Rozkwitstosunkówfeudalnych(1295-1368),w:HistoriaPomorza,tomI:doroku
1466,podred.G.Labudy
,częśćII,oprac.K.Ślaski,B.Zientara,wyd.2,Poznań1972,s.243-
-245;B.Wachowiak,PomorzeZachodniewschyłkowejepocefeudalizmu(1464-1815),w:Hi-
storiaPomorza,tomII:doroku1815,podred.izewstępemG.Labudy,część1(1464/66-
-1648/57),oprac.M.Biskup,M.Bogucka,A.Mączak,B.Wachowiak,Poznań1976,s.855-
-860,1017-1021.
55
Z.Szultka,GłównelinierozwojuszkolnictwawdrugiejpołowieXVIIipoczątkachXVIIIwie-
ku,w:HistoriaPomorza,tomII:doroku1815,podred.izewstępemG.Labudy,część3:
PomorzeZachodniewlatach1648-1815,oprac.Z.Szultka,H.Lesińskiprzywspółudziale
D.ŁukasiewiczaiA.Wielopolskiego,Poznań2003,s.434-455;D.Łukasiewicz,Z.Szultka,
WzrostrolipaństwawprzemianachoświatyPomorzapruskiego,w:tamże,s.875-901.
56
Z.Szultka,JęzykpolskiwKościeleewangelicko-augsburskimnaPomorzuZachodnimodXVI
doXIXwieku,Wrocław1991.
23
