Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Zagadnieniateoretyczneimetodologiczne
granywjęzykujidyszwKrokewerJidyszTeaterwsalceprzyul.Bocheń-
skiej6jest„naszym”dziedzictwemkulturowym?Ajeślinie,tomożepowin-
nosięodrzucićrównieżdorobektworzącegowKrakowieartysty,którego
ojciecbyłCzechem,amatkapochodziłazosiadłejtuodkilkudziesięciulat,
alewywodzącejsięzSaksoniirodzinyprotestanckiej,któregoszkolniko-
ledzyprześladowalizakaleczenieojczystejmowy?Zanimzostaniepodjęta
ostatecznadecyzjawtejsprawie,wartoprzypomnieć,żeartystątymbyłJan
Matejko…7.
Przykładyzgłębszejprzeszłościmogąbyćjeszczebardziejkłopotliwe,
bywspomniećtylkoprzebudowanygłównieprzezWłochówrenesansowy
Wawel(naczelezewzniesionąwtymczasieKaplicąZygmuntowską)czy
krakowskiołtarzmariacki(nietrudnoznaleźćwśródturystów,podziwiają-
cychtoniezwykłedzieło,osobyzaskoczonefaktem,żeswojskobrzmiący
WitStwosznazywałsięwrzeczywistościVeitStoss).
Prawdajestitaka,żeobumieraniedziedzictwajestnaturalniewpisane
wjegocharakter.Nawetgdybyudałosięzrealizowaćidealistycznypostulat
zrównaniapojęć„dziedzictwokulturowe”i„dobrakultury”
,zawszepew-
neczęścitegozasobuokażąsiębliższeokreślonejspołeczności,innezaś
–choćpostrzeganepozytywnie–niebędątraktowanezrównympiety-
zmem.Procestennasilasięwrazzrozwojemcywilizacyjnym,związanym
m.in.zwystępującyminadużąskalęmigracjamiiszybkopostępującymi
przemianamispołeczno-ekonomicznymipowodującymicorazczęściejob-
serwowanybraksilnychzwiązkówz„ziemiąojców”
.Ztegopowodudzie-
dzictwokulturowe–woczywistysposóbtraktowanejakowartośćkonsty-
tutywnadomuidomowiny8–ulegastopniowemuzatraceniu,rozmyciu.
Oilezachowaniezabytkówmaterialnych,przynajmniejichcharaktery-
stycznychprzykładów,jestmożliwe,otylezasóbokreślanymianemdzie-
dzictwaniematerialnegopraktycznieniemożeprzetrwać,jeślinieistnieje
grupa(choćbywnajmniejszymwymiarze)będącatwórcądanegodziedzic-
twa.Niematerialnegodziedzictwaniedasięrównieżchronićprzepisami
czyrejestramiochrony–niemożnazachowaćżywejwiarybezwiernych
lubtradycyjnychzawodówbezczynnychrzemieślników.Możnanatomiast
6Zob.R.Węgrzyniak,DramatyWyspiańskiegowKrokewerJidyszTeater[w:]J.Mi-
chalik,E.Prokop-Janiec[red.],TeatrżydowskiwKrakowie.Studiaimateriały,Księgarnia
Akademicka,Kraków1995.
7H.M.Słoczyński,Matejko,WydawnictwoDolnośląskie,Wrocław2000,s.5–31.
8Zob.U.Schrade,Zabytkijakowartośćkonstytutywnadomuidomowiny[w:]K.Gu-
towska[red.],Problemyzarządzaniadziedzictwemkulturowym,ResPublicaMultiethnica,
Warszawa2000.
