Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TokarzM.,Przekazdosłownyipodtekstwkomunikacjijęzykowej
AMAIORIADMINUS
p.Targumentumafortiori.
AMFIBOLIA
(gr.amphibolia-dwuznaczność,niepewność)1.jęz.wyrażeniewieloznaczne
ztegopowodu,żejegobudowaniepozwalanarozstrzygnięcie,którązkilku
możliwychkonstrukcjiskładniowychzastosowanoprzyjegotworzeniu.
Najczęściejspotykanymiamfiboliamisąwyrażenia,wktórychbrakodpo-
wiednichśrodkówjęzykowychwskazujących,którewyrazylubgrupywyrazów
wchodzązesobąwzwiązkiskładniowe.TakjestnaprzykładwzdaniuDwadodać
dwarazytrzyrównasięosiem,któremożebyćzinterpretowanejako:[Dwa
dodaćdwa]razytrzyrównasięosiem(fałsz)alboDwadodać[dwarazytrzy]równasię
osiem-(prawda).Amfiboliątegosamegotypujestzdanie:
GodłemRzeczpospolitejPolskiejjestorzełwkoronienaczerwonymtle.
Innyrodzajamfiboliipowstajeprzybrakumożliwościrozstrzygnięcia,jakijest
charakterzwiązkuskładniowegowiążącegoelementywyrażenia.Możnatu
wyróżnićnastępująceważneprzypadki.
(1)Wieloznacznośćstronyczynnejpojawiasięwtedy,gdyniedasięustalić,cojest
podmiotem,acodopełnieniemzdania,naprzykład:
Dziecidostrzegłyrekiny.
Demonstracjewywołałyreakcjewładz.
Środkidziałaniadeterminującele.
(2)Wieloznacznośćskładnidopełniaczapowstajewtedy,gdy:
(a)niewiadomo,czyzastosowanoskładniędopełniaczapodmiotu,czydopeł-
nienia,naprzykład:
oskarżenieIksińskiego(niewiadomo,czyIksińskioskarżył,czyzostał
oskarżony),krytykaopozycji(niewiadomo,czyopozycjakrytykowała,
czybyłakrytykowana).
(b)zinnychpowodówniewiadomo,jakąrolęskładniowąodgrywadopełniacz:
książkaSienkiewicza(czychodzioksiążkęnależącądoSienkiewicza,czy
przezniegonapisaną?),grałnafortepianieChopina.
(3)Brakprzecinkarównieżmożebyćprzyczynąwieloznaczności,np.
WYPUŚCIĆNIEWOLNOROZSTRZELAĆ(depeszawsprawie
aresztantapodejrzanegooszpiegostwo).
AMFIBOLIA
29
