Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI
30
należałobykształcićprzezumiejętnośćkrytykiisądzeniasztuki.Dalsza
ewolucjamyślipedagogicznejwXIXw.osztucezmierzałakurealizmo-
wiikolejnipedagodzy,tacyjakKarolLibeltiHenrykStruve,odchodzili
odheglizmu2.
DlaLibeltasztukastanowiprzedstawienieideałówwformachpo-
chodnych,alesubiektywnych.Sztukajestpiękna,bowiemświeciwniej
ideał.Filozofuważał,żezadaniesztukipoleganaupiększeniużyciaizi-
dealizowaniugo,choćuważałtozacelprzyszłościowy.Byłzwolenni-
kiemteoriiuszlachetnianiażyciaspołecznegoprzezsztukę.
HenrykStruvestarałsięprzezwyciężyćrozdźwiękmiędzyflozofąpo-
heglowskąascjentyzmem,niektórzywspółcześnibadaczeokreślilijego
teorięmianemmetafzykiepokiscjentyzmu.WedługStruvego,sztuka
łączytreścizformą,ajestnatylepiękna,naileprzedstawiaharmonię
obydwuczynników.Pięknowywołujebezinteresownezadowolenie.
Aspektogólnowychowawczysztukiwynikał,wpoglądachStruve-
go,zjejroliwprzekształcaniurzeczywistościpoprzezuświadamianie
człowiekowitkwiącychwżyciumożliwościpostępuirozwoju.Ponad-
toartysta,tworzącwizjęrzeczywistościnamiarępotrzebimarzeń,wy-
zwalauodbiorcówpoczuciewięziwspólnotowej.Wartozatrzymaćsię
nachwilęprzytychkonkluzjachzanalizypoglądówStruvego,ponie-
ważsygnalizująoneważnydlapedagogikiprzełom,którydokonałsię
uschyłkuXIXipoczątkuXXw.właśniepoprzezsztukę.Waspekciespo-
łecznympojawiłysiękoncepcjeuwłaszczenialuduprzezsztukę.Byłto
ruchspołeczno-estetycznywywodzącysięzAngliiorazruchpedago-
giczno-estetyczny,któryzrodziłsięwNiemczech.Wramachpierwsze-
goznichpowstaływizjeutopijnejszczęśliwościmożliwejdoosiągnię-
ciapoprzezsztukęipiękno(JohnRuskin,WilliamMorris),alerównież
przyniósłonefektypragmatyczne,takiejakrozwójsztukiużytkowej,
dostępnedlawszystkichprojektyarchitektoniczne.Drugiruchzkolei
charakteryzowałsiędziałaniaminarzeczupowszechnianiasztukipo-
przezpowszechnewychowanieestetycznewszkołach.Wteoriiod-
woływanosiędoideiimpresjonizmuiekspresjonizmu,któregosyntezę
pedagogicznąprzedstawiłAlfredLichtwark.Sformułowanowówczas
następującedyrektywy:
2Tamże,s.25.
