Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdMelancholiidoŻniwiarek
31
sywizm”jakoprzejawnowoczesnejkulturyeuropejskiej.Cowięcej,
nagruncietegowłaśnieoddziaływaniadawałotoszansępowiązania
własnejsztukizpostawamiaktywistycznymi,rewolucyjnymi,owy-
raźnieantyburżuazyjnymwydźwięku.
AbywpełnizrozumiećcharakternarodowejstrategiigrupyJung
Idysz,należywziąćpoduwagękontekst,wjakimfunkcjonowała.Cho-
dzituprzedewszystkimopolskikontekst,niezaśjejbogatemiędzy-
narodoweodniesienia.Otóżpocząteklat20.XXw.zaznaczasięsil-
nąobecnościąpolskiegonacjonalizmu;wojnapolsko-bolszewicka,
powstaniaśląskie,konfliktypolsko-litewskie,kryzysekonomiczny,
napięciaspołeczne,pogłębiającasiępolaryzacjaelitwładzyitp.stano-
wiąbardzoproduktywnepodłożeekspansjinacjonalistycznejideolo-
gii.Jejapogeumtozastrzeleniepierwszegopolskiegoprezydenta,Ga-
brielaNarutowicza,przezzwiązanegoztzw.obozemnarodowymar-
tystęihistorykasztukiEligiuszaNiewiadomskiegowGaleriiZachęta
w1922roku.Towszystko,delikatniemówiąc,niesprzyjałokomforto-
wiżyciamniejszościnarodowychwPolsce.Towarzyszącypolskiemu
nacjonalizmowiantysemityzm,rozwiniętytuwXIXwiekuipodsy-
canyprzezniektórepartiepolityczne,stanowiłbardzopoważnyprob-
lemtejdrugiejcodowielkościmniejszościetnicznej32.Polsko-żydow-
skiekonfliktynarodoweiekonomicznemiałyteżreligijnepodłoże.
Kościółrzymskokatolickinienależałdonazbytotwartychinstytucji.
Dysponującolbrzymimwpływem,bynajmniejniełagodziłantysemi-
ckichnastrojów.Zdrugiejzaśstronykatolicyzmdlamniejszościet-
nicznychmógłbyćatrakcyjny,gdyżwiązałsięzemancypacją,dawał
szansęporzuceniaspołecznegoikulturalnegogetta.Jeżeliwdodat-
kuwziąćpoduwagęto,żewPolscetamtegoczasuideologiamoder-
nizacjikrajuzyskiwałacorazwiększezrozumienie,anarodowalegi-
tymacjaPolakówcorazczęściejoperowaładyskursemnowoczesności,
awzasadzie–jakzobaczymy–powiązaniemtradycjiinowoczesno-
ści,żydowskieśrodowiskaartystyczne,któreodwoływałysięzarówno
douniwersalistyczniepojętejikonografiichrześcijańskiejorazmoder-
nistycznych,europejskichwzorówobrazowania,stawałysię(czyteż
mogłysięstać)konkurencyjnewobecpolskichśrodowiskartystycz-
nych.Tobył,nawiązującponowniedoBrubakera/Bourdieupewienka-
pitałnaintelektualnymrynkutamtegoczasu;takapraktykaartystycz-
32NajwiększąpoPolakachgrupęetnicznąstanowiliUkraińcy,następnieŻydzili-
czącyok.10%populacjipaństwa.
