Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TABU–DOBRYPOCZĄTEK
35
najmniej.Tezapierwsza,negująca,aleibardziejogólna,niejestjużtakpo-
chopna:wedleniejbłędemjestodnoszeniedziałańmagiczno-religijnych
(iwogólesymbolicznych)doideiczypoglądów,albowiemtonienpoglądy”
sąpodstawąichformowa
nia.Wittgensteindajetakiotoprzykład:gdypo
śmierciSchubertajegobratpociąłpozostałeponimpartyturynakawałeczki,
którerozdałukochanymuczniom,to–powiada–rozumiemytojakoobjaw
czci,choćrów
niedobrymjejznakiembyłobyzamknięcietychpartyturinie-
oddawanieichnikomu.Niemożnawięcwyjaśniaćdziałaniazapomocąpoglą-
dów.nMożemytylkopowiedzieć:gdzietakizwyczajitakiepoglądywystępują
razem,tenzwyczajniewynikazpoglądu,leczobasąoboksiebie”(tamże,
s.12).
Łatwopowiedziećsondernsiesindebenbeidedaidaćsobiespokójzodno-
szeniempraktykrytualnychdoświatamyślowegodziałającychpodmiotów,
taksamojakłatwokrytykowaćFrazerazaoczywistenaiwnościwrozumieniu
skutecznościmagicznejczymechanizmusymbolizacji.Alegdyetnologowi
proponujesię,itonapodstawiefałszywegoprzykładu,samotylkonurkowanie
wwodziezwątpienia,awięcwgruncierzeczypoznawcząkapitulacjęwobec
aktówperformatywnych,towolnomuchybawzruszyćramio
nami.Tobo-
wiem,cozrobiłbratSchuberta,tomożeibyłodziałaniesymboliczne,alenie
byłtożadenzwyczaj–niezastosowałsięprzecieżdokonkretnegoprzepisu
rytualnego,funkcjonującegowkulturze(ludowej,plemiennej,achoćbyimiesz-
czańskiej).Tozkolei,cozrobiłWittgenstein,tomożeijesttrafnesformu-
łowaniedylematu,przedjakimstoikażdy,ktochceswoimindywidualnym
aktem,wsposóbsymboliczny,zaakcentowaćważnośćczegoś,cosięzdarzyło;
niejesttojednakinterpretacjarytuałujakodziałaniapowtarzalnego,ookreś-
lonymscenariuszu.Żałoba–jakpouczałchoćbyDurkheim,doktóregofilozof
mógłsięgnąć–toniespontanicznywyrazindywidualnychemocji.Rytuałnie
powstajeprzecieżsamorzutnie,wkażdorazowejreakcji
najednostkowesmut-
newydarzenie,aleujednolicasięiucierawgrzezinnymidziałaniami,teksta-
mi,symbolami,wreszciezkoniecznościzawieramitycznesamouzasadnienie
(atomiędzyinnymizniegowyrastaównpogląd”,tumożekryćsięeksplikacja,
sens).Antropologia(symboliczna),etnologia,nawetnajbardziejopisowaetno-
grafianiespecjalizująsięwbadaniujednostkowychuczynków–ichprzedmio-
temsąskodyfikowanesystemyzachowańinormującetezachowaniareguły.
Ataczęśćludzkiejrzeczywistościtoniejestchaosróżnorodnychzachowań,
zktórychjedneprzebiegajątak,ainneodwrotnie.Toreguły,awięcprzeko-
nania,wierzenia,przykazania,zakazy,wsumie:elementydyrektywne,redu-
kującedowolnośćpostępowaniainiepewnośćludzkiejreakcji.Dziękitakim
