Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polisemicznycharakterśmierci
29
Wobectakujmowanejśmierciczłowieknajczęściejprzyjmujepostawęobo-
jętną.Anonimowośćumierających,októrychdowiadujemysięzcodzien-
nychwydarzeń,coprawdaunaocznianamistnienieśmierci,„ucieleśnia
wzwłokach”54innychludzi,aleniestwarzaokazjidopogłębionejrefleksji.
Śmierćinnego,widzianawtelewizyjnychwiadomościach,reporterskichre-
lacjach,śmierćznagłówkówgazetstałasięzjawiskiemnależącymdofak-
tówinatury,niezaśsensuiwartości55.Doszukiwaniesięsensuiwartości
wśmierciwiążesięprzedewszystkimznadawaniemjejindywidualnego
wymiaru.Śmierćpozbawionategożosobowegoelementustajesięabsur-
dem56,araczej,wobliczutakrozumianej,„czystejśmierci”,absurdalnesta-
jesiężycie.
1.2.Kuosobowemuwymiarowiśmierci
fenomenmojejitwojejśmierci
Widziećwśmiercitylkobiologicznyfakttozamało.PawełBortkiewicz
zwracauwagę,że„śmierćjestzjawiskiemprzekraczającymwyłączniesfe-
biologiczną.Pozostajeodwiekówdodziśmisteriummortis57.Dlatego
badanianadśmierciąwwymiarzenaukprzyrodniczychniewyjaśniająjej
całejnatury,aleteżiwmyśleniuośmiercinietylkoonaturęchodziani
osamojejwyjaśnianie.Owomisteriummortisskłaniadotego,byśmierć
rozumieć.Wielubadaczyzajmującychsiętymzagadnieniempodkreśla,że
śmierćjestzjawiskiemdokońcaniepoznawalnym.WaldemarKwiatkowski
napisał:„Nieopuszczającorbityżycia,możemybowiemzbadaćkulturowo-
-społeczno-psychologiczno-medycznekontekstywydarzaniasięśmierci,
aleniedotykamyjeszcześmiercijakotakiej”58.ZygmuntBaumanuważa,
żeśmierciniemożnapoznać.PodobnestanowiskoreprezentowałLadi-
slausBoros,któregozdaniem:
[…]człowiekniemażadnegobezpośredniegodoświadczeniaśmierci.Tym,cze-
godoświadczaumierający,niejestśmierćwswejwewnętrznejrzeczywistości,lecz
wyłączniepewienzewnętrznyaspektśmierci.Niemożemyoczekiwaćżadnejroz-
strzygającejodpowiedziodludzi,którzykiedyśstalinaproguśmiercilubuchodzili
woczachotoczeniazazmarłych.Równieżci,którzy„zawodowo”majądoczynienia
54L.V.Thomas,Doświadczenieśmierci:jegograniceirzeczywistość,[w:]Antropologia
śmierci…,s.169.
55Zob.I.Ziemiński,Zarysaksjologii…,s.60.
56Zob.Z.Bauman,Śmierćinieśmiertelność.Owielościstrategiiżycia,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa1998,s.22.
57P.Bortkiewicz,Tanatologia.Zarysproblematykimoralnej,WydawnictwoUniwersytetu
AdamaMickiewicza,Poznań2000,s.35–36(„StudiaiMateriały”,29).
58W.Kwiatkowski,Tanatologianaukaczypseudonauka,[w:]Umieraćbez
lęku…,s.129.