Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
2.Tarciewprocesachkształtowaniablach
materiałnarzędzia
powłokaochonna
geometriakontaktu
(statyczny,dynamiczny)
wilgotność/temperatura
prędkośćwzględna
twardość
jakośćpowierzchni
właściwościfizyczne
naciskijednostkowe
mikrotwadość
wytrzymałość
narozwarstwianie
Parametrypracy
właściwościcieplne
czastrwaniastyku
charakterstyku
Narzędzie
blacha
narzędzie
smar
metaliczny
kontakt
właściwościmateriałowe
powłokaochonna
geometria(grubość)
Parametrysmarowania
grubośćwarstwysmaru
Materiałodkształcany
obciążeniezespawania
temperaturazapłonu
granicaplastyczności
wytrzymałość
narozciąganie
twardość
właściwościcieplne
mikrotwardość
składchemiczny
właściwościcieplne
lepkośćsmaru
Rys.2.2.Elementysystemutribologicznegowprocesachkształtowaniablach
Źródło:opracowaniewłasne[830].
Dużewartościodkształceńorazwzrosttemperaturywmikroobszarachstykusprzy-
jajątworzeniusięadhezyjnychpołączeńbezdyfuzyjnych(tzw.sczepień).Sczepianiu
sprzyjapodobieństwostrukturykrystalicznej,zbliżonewartościparametrusieci,
atakżezgniotorazsprężysteodkształceniesiecikrystalogracznej.Dyssypacja
cieplnapracytarciaprzydużychwartościachnaciskówjednostkowychorazpręd-
kościwzględnychprowadzidoznacznegowzrostutemperaturywobszarzekon-
taktu,stwarzającryzykoprzedwczesnegozużycianarzędziaillubzmianmikrostruk-
turyorazwłaściwościwarstwywierzchniejodkształcanegomateriału.
Podczasprzeróbkiplastycznejmetalipoczątkowowystępujeniewielkiepole
rzeczywistegostyku.Powierzchnieprzylegajądosiebietylkowierzchołkaminie-
równości,którenastępnie,podwpływemdziałaniasiłnacisku,zostająodkształcone
plastycznie,powstaławtensposóbpowierzchniastykubędziewystarczająca
doprzeniesieniaobciążenia[909].Następujeścinanieiodkształcaniesprężysto-
-plastycznenierównościpowierzchni,przezcozwiększasiępowierzchniarzeczywis-
tegostyku.Zależnośćwspółczynnikatarciaodzjawiskzdeterminowanychchropo-
watościąpowierzchniprzedstawiononarys.2.3.Dlamałychwartościchropowatości
powierzchnidominującymzjawiskiemtribologicznymzachodzącympodczaskon-
taktumetalicznegojestadhezja.Wrazzewzrostemchropowatościpowierzchni
następujezmniejszeniewpływuadhezji,wzrastanatomiastudziałmechanizmu
ścinaniaorazbruzdowaniawierzchołkównierównościpodczaskontaktudwóch
ciałmetalicznych.
Wprocesachkształtowaniablachwspółczynniktarciasuchegojestwypadkową
dwóchgłównychmechanizmów[339]:adhezjiwystępującejwobszarachrzeczy-
wistegostykuorazoporówwynikającychzmechanicznegooddziaływaniawierz-
chołkównierównościpowierzchniwwynikuichwyrównywania(ang.fattening)