Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
TARCIEWPROCESACH
KSZTAŁTOWANIABLACH
2010Charakterystykazjawiskatarcia
Tarcieorazzużycienieodzownymzjawiskiemzycznymtowarzyszącymprze-
mieszczaniusięwzględemsiebiedwóchciał.Przyjmujesię,żeokoło23%świato-
wegozużyciaenergiipochodzizkontaktówtribologicznych[343].Ztego20%
energiijestwykorzystywanedoprzezwyciężaniatarcia,a3%jestkosztemregene-
racjizużytychczęścizpowoduawariilubzużycia.Zjawiskotarciawystępujące
wprocesachkształtowaniablachistotnieróżnisięodzjawiskzaistniałychprzy
małychobciążeniachorazwwęzłachkinematycznychmaszynzuwaginaduży
wpływodkształceńplastycznychmogącychintensyfikowaćwielezjawiskwstrefie
kontaktu.Wartośćoporówtarciasilniezależyodchropowatościkontaktującychsię
powierzchniorazodwartościnaciskównormalnych,którychwartośćmożeznacz-
nieprzekraczaćgranicęplastycznościmateriałukształtowanejblachy.Tarciejest
zjawiskiem,którewkluczowysposóbdecydujeoprzebieguprocesupłynięciama-
teriału,jakościpowierzchnigotowegowyrobu,atakżebezpośredniowpływana
zużycienarzędzi.
Pomimorozwojuanalizzagadnieniatarcianaprzestrzenikilkuostatnichwie-
kówwciążnieopracowanouniwersalnegoopisumatematycznegotarciauwzględ-
niającegozłożonośćtegozjawiska.WXXwiekuprzedstawionowieleteoriitarcia,
spośródktórychnajważniejszetoteoriamolekularna,adhezyjno-odkształceniowa
orazenergetyczna.WteoriimolekularnejzaproponowanejprzezTomlinsonaiDe-
riagina[195,803]doopisutarciagładkichpowierzchniuwzględnionosiłyprzyle-
ganiaorazsiłyprzyciąganiamiędzycząsteczkowegomiędzypowłokamielektrono-
wymiatomówstykacychsięciał.Wmolekularno-adhezyjnej(mechanicznej)
teoriitarciawedługKragielskiego[436]uwzględnionomechaniczneoddziaływanie
nierównościtrącychciałorazsiłyadhezyjnespowodowaneoddziaływaniemsił
molekularnychnarzeczywistejpowierzchnikontaktu.Zgodniezenergetycznąteo-
riąKuźniecova[460]pracatarciazewnętrznegojestsumąenergiiprzetworzonej
naciepłoorazenergiirozproszonej.