Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Rodzajetarcia
27
gdzie:A
r-rzeczywistapowierzchniakontaktu,b-częśćpowierzchniniepokryta
smarem,S
ca-średniawytrzymałośćnaścinaniestykuciernego,η
d-lepkośćdyna-
micznacieczy,v-prędkośćpoślizgu,h-grubośćwarstwysmaru.
SkładowabruzdowaniaT
defmiękkiegomateriałustykuciernegoprzeztwarde
narzędzieuwzględniamechaniczneoddziaływaniewierzchołkównierównościzwią-
zanezichpękaniem,rozrywaniemitworzeniemcząstekproduktówzużycia,które
następnieprzyczyniająsiędozwiększeniaoporówprzemieszczaniaparytrącej
względemsiebie[634]:
T
def
1
P
def
|
F
N
(2.5)
gdzie:F
N-siłanacisku,współczynniktarciaμ
defdlaprzemieszczeńliniowychpary
ciernej,któredominująwprocesachkształtowaniablach,definiujezależność[634]:
P
def
1
2
π
[
°
®
°
¯
§
¨
©
R
r
n
·
¸
¹
2
sin
-
1
§
¨
©
R
r
n
·
¸
¹
-
ª
«
«
¬
§
¨
©
R
r
n
·
¸
¹
2
-
1
º
»
»
¼
½
°
¾
°
¿
(2.6)
gdzie:r-połowaszerokościbruzdywmaterialeodkształcanym,R
n-promień
zaokrąglenianierównościnarzędzia.
Podczaskontaktuślizgowegoskładowazwiązanazoddziaływaniemmecha-
nicznymwierzchołkównierównościT
defjestdwarazywiększaodskładowejadhe-
zyjnejT
adh[634].
Bruzdowaniepowierzchnioweodnosisiędodeformacjipowierzchnibardziej
miękkiegomateriału(blachy)zpowoduzapadaniasięwniątwardszegomateriału
(narzędzia).Mechanizmtenobserwujesięrównieżwwarunkachnieefektywnego
smarowania,równoleglezmechanizmemadhezjimiędzynierównościamioraz
wyrównywaniemwierzchołkówstykającychsięnierówności(rys.2.11).Wpływ
bruzdowaniaiadhezjinacałkowityopórtarciajestfunkcjąrzeczywistejpowierzchni
kontaktu[339,634].Mechanizmytewystępująwwynikupoślizgu,naciskunor-
malnegoorazodkształceńobjętościowychkształtowanegometalu.
Rzeczywistapowierzchniakontaktuzależyodsposobuodkształceniamateriału,
tj.sprężystego,sprężysto-plastycznegolubplastycznego.Wprzypadkuodkształce-
niasprężystegonacisknominalnyzależyodrównoważnegomodułusprężystości
napowierzchnistykuipromieniastyku.Podczasodkształceniaplastycznegowiel-
kośćpowierzchnistykujestgłówniezwiązanaztwardościąmateriałuparytrącej
omniejszejwytrzymałości[399].StosunekrzeczywistejpowierzchnikontaktuA
r
donominalnejpowierzchnikontaktuA
nommożnaobliczyć,korzystajączdostęp-
nychwliteraturzemodelikontaktowych.ModelGreenwoodaiWilliamsona[286]
uwzględniakontaktmiędzypowierzchniowy,wykorzystująckulistozakończone
wierzchołkinierównościopromieniuR,stykającesięzpłaskąpowierzchniąna-
rzędzia.Prawdopodobieństwowystąpieniaszczytówookreślonejwysokościjest
zgodnezrozkłademGaussa.PoobciążeniupowierzchnipewnąsiłąF
Nwierzchołki
