Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
2.Tarciewprocesachkształtowaniablach
charakteryzowaniatopografiipowierzchni,któreokreślająilościowowłaściwości
funkcjonalneigeometrycznepowierzchni.Zewzględunabrakmiędzynarodowego
standarduparametryBirmingham14zostałyszerokozaakceptowaneprzezśrodo-
wiskonaukowe.Autorpracy[185]przeprowadziłprzeglądparametrówchropowa-
tościstosowanychprzez179zakładówprodukcyjnychz34krajówistwierdził,
że31%zakładówprodukcyjnychwykorzystujeparametryfunkcjonalnechropowa-
tości,a56%zakładówprodukcyjnychstosujeparametrSa.Wramachprojektu
Surfstand[102]przeprowadzonopracedoskonaląceiweryfikacyjneparametrów
chropowatościznaciskiemnaichznaczeniepraktyczne.Listapodstawowychpara-
metrówchropowatościpowierzchni,znanychjakoHuddersfield-17,zostałazaktu-
alizowanado17.LiczbaparametrówHuddersfield-17byłaumiarkowanawporów-
naniuzopublikowanąnormąISO25178-2:2012[1047],wktórejzawartoponad
40parametrów.Odokoło20latistniejetendencjadozwiększanialiczbyparame-
trówwykorzystywanychnp.wróżnychbranżachlubparametrówwykorzystywa-
nychdoopisupowierzchniwytwarzanejwokreślonymprocesie,tj.poprzeznagnia-
tanielubwalcowanie.WtensposóbwprowadzononormyISO12085:1999[1046]
iDIN4776:1990[1044](zastąpionejprzezENISO13565:1998[1045])dlaprze-
mysłumotoryzacyjnego.W2012rokuautorzypracy[191]zaproponowalilistę
94parametrówdoopisuchropowatościpowierzchniwyrobówpoprocesiewalco-
wania.Niektóreztychparametrówzesobąpowiązaneiwwieluprzypadkach
wykorzystaniewieluskorelowanychparametrówdoopisaniatejsamejpowierzch-
niniejestzpraktycznegopunktuwidzeniauzasadnione.
Rzeczywistapowierzchniakontaktuodgrywaistotnąrolęwwystępowaniuzja-
wisktribologicznychpodczaskształtowaniablach[250].Wiarygodnymodeltarcia
powinienuwzględniaćwpływchropowatościpowierzchninaprzepływśrodka
smarnegoorazcharakterkontaktuwierzchołkównierównościpowierzchniblachy
znarzędziempodczasjejodkształcenia.Dwieznajważniejszychwłaściwościpo-
wierzchnitochropowatośćitopografia[715].Oznaczeniaparametrówchropowa-
tości2Dstosowanychdookreśleniatopografiipowierzchni(chropowatośćprofilu
pierwotnego,falistość)zaczynająsięodliteryRzodpowiednimindeksemdolnym.
Nazwyparametrówchropowatości3DzaczynająsięodliterySdlaparametrów
powierzchniowychlubVdlaparametrówobjętościowych.
Dlaprawidłowegozaprojektowaniachropowatościpowierzchninarzędziako-
niecznejestzrozumieniewpływuparametrówchropowatościpowierzchninarzę-
dziaiblachynazjawiskotarcia.Standardoweamplitudoweparametrychropowa-
tościpowierzchninieopisująwystarczającopowierzchnistyku[830].Zupełnie
różnepowierzchniemogąwykazywaćzbliżonewartościparametrówamplitudo-
wych.ŚredniearytmetyczneodchylenieprofiluRa,średniekwadratoweodchylenie
profiluRq,skośnośćRskorazkurtozaRkuparametraminajczęściejużywanymi
doopisuchropowatościpowierzchniblachwpraktyceprzemysłowej[715].Według
autorówpracy[261]kurtozaRkujestwzględnąmiarąkoncentracjiispłaszczenia