Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiogólne
prawiwolnościczłowiekaiobywatelawprowadzanewtrybiestanunadzwyczajnego
mają,coistotne,charakterfakultatywnyipowinnybyćwprowadzanewyłączniewtedy,
gdyjesttoniezbędne.Zakresograniczeńtychprawiwolności,atakżezasadydziałania
organówwładzypublicznejwdanymstanienadzwyczajnymokreślająustawydotyczące
poszczególnychstanównadzwyczajnych.Wartozwrócićuwagę,żeewentualnestraty
majątkowebędąceefektemwprowadzonychograniczeńprawiwolnościpowinnybyć
przezpaństwowyrównywanenazasadachokreślonychustawowo8.Nieobejmująone,
coszczególnieistotne,stratniezwiązanychbezpośredniozestanemnadzwyczajnym,
spowodowanychograniczeniaminieprzewidzianymiprzeznormyregulującedanystan
nadzwyczajny.Oczywiściedziałanialubzaniechaniaorganówpaństwawczasietrwa-
niastanunadzwyczajnegomusząbyćodpowiedniedostopniazagrożenia.Jaksłusznie
zauważaM.Brzeziński,nstannadzwyczajnyniedajepaństwubezwarunkowegoprzy-
zwolenianaużywaniewszystkichprzypisanychdoniegośrodkównadzwyczajnych,lecz
tylkonatakie,któreadekwatnedorzeczywistegozagrożenia”9.Adekwatnośćtapo-
winnabyćprzytymocenianazpunktuwidzeniakonstytucyjnejzasadyproporcjonal-
ności.Trzebarównieżodnotować,żewczasietrwaniastanunadzwyczajnegoniemożna
zmieniaćpodstawowychzpunktuwidzeniaustrojowegoaktównormatywnych,takich
jak:Konstytucja,Kodekswyborczyiustawostanachnadzwyczajnych.Niemożnatakże
zgodniezzasadąochronyorganówprzedstawicielskich:skracaćkadencjiSejmu,prze-
prowadzaćreferendumogólnokrajowego,przeprowadzaćwyborówdoSejmuiSenatu
orazwyborówPrezydenta,awyborydoorganówsamorząduterytorialnegoprzeprowa-
dzaćtylkotam,gdzieniewprowadzonostanunadzwyczajnego.
KonstytucjaRPwyróżniatrzystanynadzwyczajne:stanwojenny,stanwyjątkowyistan
klęskiżywiołowej.Pierwszyznichmaznaturyrzeczynajdalejidącycharakter,jego
wprowadzeniewiążesiębowiemzzagrożeniemistnieniapaństwa.Zgodniezart.229
KonstytucjiRPmożeonzostaćwprowadzonywyłączniewprzypadku:
1)zewnętrznegozagrożeniapaństwa,
2)zbrojnejnapaścinaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej,
3)jeżelizumowymiędzynarodowejwynikazobowiązaniepaństwadowspólnejobro-
nyprzeciwkoagresji.
WraziezaistnieniawskazanychwyżejsytuacjiPrezydentRPnawniosekRady
Ministrówmożewprowadzićstanwojennynaczęścialbonacałymterytoriumpań-
stwa.Sprecyzowaniewskazanychwyżejprzesłaneknastąpiłowustawiez29.08.2002r.
ostaniewojennymorazokompetencjachNaczelnegoDowódcySiłZbrojnychizasa-
dachjegopodległościkonstytucyjnymorganomRzeczypospolitejPolskiej10.Nieulega
8
Por.ustawaz22.11.2002r.owyrównywaniustratmajątkowychwynikającychzograniczeniawczasiestanu
nadzwyczajnegowolnościiprawczłowiekaiobywatela(Dz.U.Nr233,poz.1955).Przewidujeona,żepodstawą
douzyskaniaodszkodowaniajestpowstaniestraty,doktórejwyłącznienieprzyczyniłsięaniposzkodowany,ani
osobatrzecia.OdszkodowanieprzysługujeodSkarbuPaństwa.
9
M.Brzeziński,Stanynadzwyczajnewpolskichkonstytucjach,Warszawa2007,s.173-174.
10Dz.U.z2017r.poz.1932.
MaciejBorski
29