Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stawionego,zagadnieniakompozycjiigatunkuorazdominującegostyluartystycznego
64
.
Oczywiścietrudnowymagać,abywopracowaniachbiograficznychskupionychna
przedstawianiutreścihistorycznychznalazłymiejscewyspecjalizowanemetodologie
współczesnegoliteraturoznawstwaznp.krytykąpsychoanalityczną,dekonstrukcjoni-
zmemczychoćbyprecyzyjnąanaliząstylistyczną.Zdrugiejjednakstronytakhistorii,
jakiliteraturoznawstwukaszubologicznemuprzydałobysięwyraźniejszenawiązaniedo
współczesnychdyskursównaukowychipisanieohistoriimałychojczyznzperspektywy
np.postkolonializmu
65
.Zdzisiejszegostanunaukhistorycznychwynikabowiem,żewod-
niesieniudoPomorzaiKaszubmożnapisaćróżnehistorie,czasamizesobąsprzeczne,
czasamirównoległe,którewartokonfrontować,zestawiaćipodawaćjakorezultatwza-
jemnychustaleń
66
.Tegotypuzjawiskojestjeszczemocniejobserwowalnewnaukacholi-
teraturze,którejeszczebardziejaniżelihistoriapodlegająprawuzmienności.
Socjologialiteratury
WopracowaniachdotyczącychliteraturyKaszubnaznaczonychsocjologicznątech-
nikąopisuzjawiskliterackichpojawiająsiędwaujęcia,którychwybórkształtujeper-
spektywę,aczasamiocenęzjawiskliterackichzachodzącychwprzestrzenikaszubskie-
goPomorza.Chodzituozasadniczoodmiennekoncepcjekulturoznawcze:najednym
biegunieidearegionalizmuiprzedmiotowości,nadrugimzaśideanmałejojczyzny”ipod-
miotowości.Doomówieniatychspolaryzowanychstanowiskposłużyćmogąpraceoli-
teraturoznawczymnachyleniuAndrzejaBukowskiegoorazCezaregoObracht-
-Prondzyńskiego.OcenykulturyliterackiejKaszub,jakieprezentująbadacze,jednako-
wopodnosząkwestięniepowtarzalnościróżnorodnychtradycjiczybogactwaśrodowisk
życiaduchowego,jednakżewodmiennymstopniusytuująjąwobecpolskiejczynie-
mieckiejtradycjiliterackiej.Wymienieniinterpretatorzy,choćwopisiezjawiskliterac-
kichakcentujążywezwiązkiemocjonalneiintelektualnetwórcyzziemiąrodzinnąibo-
gaterelacjemiędzyświadomościątejżejednostkiazbiorowościąregionalną,tojednak
wswychkońcowychocenachodwołująsiędoodmiennychsposobówwartościowania.
Bukowskiuznajezaoczywistyukładpodrzędności,zaśObracht-Prondzyńskiukład
równoległościliteraturykaszubskiejwobecpolskiej.Tepropozycjebadawcze,choćzo-
gniskowanezaledwienadwóchautorach,sąwistocieodzwierciedleniemszerokiej
iwciążtrwającejdyskusjiosamoistnościliteraturyKaszub.
1111111
64
R.Wellek,A.Warren,Sposóbistnieniadziełaliterackiego.W:Tychże,Teorialiteratury,przeł.M.Żu-
rowskiiin.,Warszawa1970,s.182-202;H.Markiewicz,Wyznacznikiliteratury.W:Tegoż,Główne
problemywiedzyoliteraturze,Kraków1970;K.Rosner,Światprzedstawionyafunkcjapoznawcza
dziełaliterackiego.W:Problemyteoriiliteratury,seria2,wyb.ioprac.H.Markiewicz,Wrocław1987.
65
InspirującywtymwzględziemożebyćartykułBogusławaBakuły,Kolonialneipostkolonialneaspekty
polskiegodyskursukresoznawczego(zarysproblematyki),nTekstyDrugie”2006,nr6,s.11-33.War-
tykuletymzbiorczadefinicjadyskursupostkolonialnego(dziękiE.Saidowiiinnymbadaczom):nByłby
tonurtjęzykowych,potocznychorazinstytucjonalnych(literackich,naukowych,politycznych)przeko-
nańwskazującychnauzasadnione,wewłasnymdyskursie,poczuciewyższościorazprawadopanowa-
nianadinnymiobszarami,ludami,kulturami,atakżepoczuciemisjiwobecnich.Nierzadkoteprzeko-
naniasąpołączonezodmawianiemkolonizowanymzdolnościsamoistnegobytu(niedojrzałośćspo-
łeczno-polityczna,tzw.niehistoryczność,niskipoziomcywilizacyjny)”.Tamże,s.17.
66
PrzykłademdwutorowegoopisuhistoriiPomorzajestomawianewyżejdwujęzyczneopracowanie
Pomorze–małaojczyznaKaszubów(Historiaiwspółczesność)/Kaschubisch–PommerscheHeimat
(GeschichteundGegenwart)...
30
