Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZwłaszczaRompskiiBieszknapisalikilkatekstówpublicystycznych,wktórychmowa
oliteraturzekaszubskiej,ojejkondycji,potrzebachiperspektywachnaprzyszłość
51
.
Wypowiedzitezracjibrakukonsekwencjiidopracowaniateoretycznegoniemogąjed-
nakuchodzićzaakademickiepropozycjeliteraturoznawcze,choćmożnajejednakuznać
zaprzykładkaszubocentrycznejoptykihistoriiliteratury.
Swoistymprzełomemwkaszubocentrycznympromowaniuliteraturybyłowydanie
drukiemapóźniejprzetłumaczenienajęzykpolskiHistoriiliteraturykaszubskiejFerdi-
nandaNeureitera
52
.Austriakprzedmiotemopisuuczyniłprzestrzeńliteraturykaszub-
skiej,traktującjąjakkażdąinnątradycjęidokonałjejuporządkowaniawedługautorów
ułożonychwporządkuchronologicznym,atakżewedługorientacjiartystycznych.Zdzi-
siejszejperspektywymożnamiećobiekcje,czytakskomponowanahistorialiteratury
kaszubskiejrzeczywiściepodleganormomdyscyplinynaukowej.Niemniejjednak,mi-
mozawodnegoczasamisposobueksplikacjiiocen,wpracytejwsposóbencyklope-
dycznyujętazostałakaszubskatradycjaliteracka
53
.
PracaNeureiterawspierałaKaszubówzwłaszczanagrunciebadańliteraturyka-
szubskiejwśrodowiskuzagranicznym.Jegoopracowanialiteraturykaszubskiejmają
charakterencyklopedyczny.Wydajesię,żesąoneprogramowowolneodideowych
założeńisłużąpostulatowinczystej”naukowości,aczprzecieżpodkreślająwyjątko-
wośćkaszubskiejprzestrzenikulturowej.Wszakwtegotypupracach,wmożliwie
sprawozdawczyiporządkującysposób,próbujesięobjąćogółzjawiskkulturowych
dotyczącychKaszub,wtymtakżetradycjiliterackiej.Otocałościowymujęciemtra-
dycjikaszubskiejjestnp.opracowanieJózefaBorzyszkowskiego,JanaMordawskiego
iJerzegoTredera,Historia,geografia,językipiśmiennictwoKaszubów
54
.Takążcechą
charakteryzujesięrównieżdwujęzycznekompendiumPomorze–MałaojczyznaKa-
szubówpodredakcjąJózefaBorzyszkowskiegoiDietmaraAlbrechta.Wartozwrócić
uwagęwłaśnienatępozycję,ponieważautorzyzróżnych,czasamiinterdyscyplinar-
nych,perspektywopisująprzestrzeńPomorza,zeszczególnymakcentempołożonym
natradycjęikulturęKaszub:
Zawieraona[omawianatuksiążka–przyp.A.K-K.]opisregionu,wktórymKaszubi,Po-
lacyiNiemcyżyliiżyjązesobąipośródsiebie,wktórymkulturywzajemniesięstykały,
zderzałyizwalczały
55
.
1111111
51
MyślętutajoartykułachRompskiego:SzlachotanarodnihoWodcedechaKaszebówśp.Dr
med.A.Majkovskjiho,nZrzeszKaszëbskô”1938,nr3;JanKarnovskij.Wspomink,nChëcz”
1945,nr3;Oliteraturzekaszubskiej,nZrzeszKaszëbskô”1946,nr6;PrzesądyiwierzeniaPa-
naCzorlińskiego,nKaszëbë”1957,nr5iBieszka,Chojnice–strażnicaKaszëbstwa,nKaszëbë”
1958,nr6.
52
Wydaniepolskie:F.Neureiter,Historialiteraturykaszubskiej.Próbazarysu,przeł.M.Bodu-
szyńska-Borowikowa,wstępT.Bolduan,Gdańsk1982.Wydanieoryginalne:Geschichteder
kaschubischenLiteratur,München1978[wyd.I],München1991[wyd.II].Należyprzytej
okazjiwspomniećoantologiiwydanejprzezNeureitera:KaschubischeAntologie,Mün-
chen1973.
53
F.NeureiterowipoświęciłwypowiedźnaukowąG.Labuda,OpróbieratowaniaprzekładuFerdi-
nandaNeureitera„kaszubskiejantologii”.W:Tegoż,Zapiskikaszubskie,pomorskieimorskie.
Wybórpism,Gdańsk2000,s.448-461orazZ.Zielonka,FerdinandNeureiter1928-2007,nActa
Cassubiana”2008,t.X,s.376-379.
54
J.Borzyszkowski,J.Mordawski,J.Treder,Historia,geografia,językipiśmiennictwoKaszubów,
Gdańsk1999.
55
Pomorze–małaojczyznaKaszubów...,s.7.
27
