Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
i.Wstęp
Z
natlemisteryjnejpraktykiteatralnejXVII-wiecznejkulturyruskiej(UkrainyiRosji).
amysłemniniejszejpracyjestukazanieteatralnegomisteriumSrebrnegoWieku
Dwamomentyhistoryczne,wyróżnionewedlestopniaznaczeniamisteriumdlacałej
kulturyrosyjskiej,organizująstrukturęponiższychrozważań:pierwsza,mniejob-
szernaczęśćpoświęconajestteatrowiwkulturzestaroruskiej,druganatomiast–roz-
budowanaianalityczna–podejmujetematmisteriumjakowyznacznikakulturyte-
atralnejprzełomuwieków.WXVIIwieku,wbrewnegatywnemupostrzeganiuteatru
przezkulturęprawosławną,teatralnaformamisteryjnapojawiłasięnaruskimgrun-
cie.JednakXVII-wiecznajejżywotnośćnietrwaładługo;wczasiepanowaniaPiotra
Ipopularnośćszkolnychspektaklimisteryjnychustąpiłaulicznymwidowiskom
owymowiepolitycznej.StulecieXIXoddałopierwszeństwoteatrowirealistycznemu,
niechętnemuduchowemuaspektowirzeczywistości,natomiastnaprzełomieXIX
iXXwiekunastąpiłprawdziwyrenesansmisteryjnejtwórczościdramatyczno-teatral-
nej1.Osadzeniezainspirowanegotradycjąantyczną–jednakniepotrafiącegoporzu-
cićchrześcijańskiejoptyki–misteriumprzełomuwiekówwRosjiwperspektywie
powstałegodziękidziałalnościjezuitów,leczsięgającegorównieżdośredniowiecznej
tradycjieuropejskiejmisteriumstaroruskiego,pozwoliprzybliżyćdziejereligijnej
sztukiteatralnejwkulturzerosyjskiej,kulminującejwnmisterialnejgorączce”2Srebr-
negoWieku.DziejereligijnegoteatruwRosjiobejmujątrwającądługiewiekipo-
dejrzliwośćkulturyruskiejwzględemteatru(odpowiedzialnązawielowiekoweza-
późnienierosyjskiejMelpomenywzględemzachodniejEuropy),dramatyzacjelitur-
giczneobecnewruskiejCerkwiodXdoXVIwieku,XVII-wiecznyrozkwitteatral-
nejformymisteryjnej,łączącejcechyteatrujezuickiegoztradycjąśredniowiecznej
Europy,ażdorosyjskiegoSrebrnegoWieku,kiedytoteatralnemisteriumstałosię
najdoskonalszą,boprzywracającąkulturzewymiarmitycznyireligijny,kulturową
1
Nadmieńmyodrazu,iżteatrmawniniejszychrozważaniachznaczeniepierwszorzędne,dra-
matzaś–tylkowodniesieniudoteatru.
2
M.Cymborska-Leboda,DramatpodznakiemDionizosa.Myślestetycznaapoetykagatun-
kówsymbolistówrosyjskich,Lublin1992,s.56.
9•
