Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.MIsterIumteologIczne
uznanietajemnicyjestzistotypozytywnymaktemumysłu,aktemparexcel-
lencepozytywnymiwodniesieniudoktóregowszelka,byćmoże,pozytywność
ściślesięokreśla64.
Jasnejestzatem,żetajemnicaniejestgranicznąpostaciątego,coproblema-
tyczne(azatemniejesttym,cojedynie–zasprawąstopniaskomplikowania–nie
dajesięzgłębić).Opozycjąwyznaczającąwłaściwydlaprzybliżeniakategoriitajem-
nicygruntjestprzeciwstawienieprzekazuikomunii.Domenąprzekazu,bazującego
naprzedmiotowympostrzeganiurzeczywistościjestintersubiektywność,rozumiana
jakosferamożliwościefektywnegozakomunikowaniaobiektywnejtreścidrugiemu
podmiotowi.Komunianatomiast,zrozumiałatylkozpomocąkategoriiobecności,
zacierapodstawowądlaepistemologiigranicęmiędzypodmiotemaprzedmiotem.
Obecnośćnzagarnia”człowieka,czyniącgoniepodmiotem,aniteżnieprzedmiotem,
leczuczestnikiemjednejrzeczywistości.Tajemnicaimplikujekategoriębycia(zktó-
rąspowinowaconesąidee:komunii,obecności,uczestnictwa);jestjaknajdalszaod
obliczonegonaintersubiektywnyprzekazpoznania.Marcel,ignorującwprowadzoną
przezMartinaHeideggeratakzwanąnróżnicęontologiczną”(międzybytemaby-
ciem),wyrażarzeczwduchutradycyjnej,podważonejprzezniemieckiegofilozofa,
metafizyki:nWszelkiprzekazdokonujesię,jeżelimożnatakpowiedzieć,poniżejby-
tu”65.Wkonstatacjitejodnajdujemyjasną,negatywnąwskazówkę:tajemnicajest
korelatembytu.Sądzimy,żeniebędziebłędemujęcietejpodstawowejkategorii
ontologicznejwsposóbdynamiczny–jakobycia–prowadzionobowiemdoidei,
zktórymiMarcelwiążekategoriętajemnicy–dokomuniiiobecności(bytnasu-
waskojarzeniepewnegorodzajupetryfikacji,uprzedmiotowienia).Tajemnicyzatem
niesposóbnpochwycić”zapomocąnjasnegoiwyraźnego”pojęcia,tajemnicaraczej
nchwyta”podmiotpoznania,pozbawiającgojegonadrzędnejpozycji.Pamiętając,że
misteriumtowchrześcijaństwiesamBóg(nmisteriumBoga,jednegowtrzechOso-
bach”66)uobecnionywJezusieChrystusie(nmisteriumChrystusa”67),przywołajmy
słowawspółczesnegoteologa:
Strukturaontologiczna,któraczynizBogaprzedmiotnaszejpodmiotowości,
zostajenieskończenieprzekroczona.Bógpozostajewewzajemnejrelacjizczło-
wiekiem,aletylkojakoten,któryjąjednocześnieprzekraczaiobejmujesobą
obiestronyrelacji.(ł)Nigdyniemożestaćsięsamymtylkoprzedmiotem68.
64
65
G.Marcel,Byćimieć,s.101.
Idem,Tajemnicabytu,s.218.
66
MisteriumKościołaiEucharystiiwświetletajemnicyoTrójcyŚwiętej.DokumentMiędzyna-
rodowejKomisjiMieszanejDoDialoguTeologicznegoMiędzyKościołemRzymskokatolickimiKościołem
Prawosławnym,tłum.W.Hryniewicz,nZnak”1982,nr337,s.1504.
67
nChrystus,SynBożywcielony,któryumarłizmartwychwstał,jestjedynym,któryprze-
zwyciężyłgrzechiśmierć.MówićonaturzesakramentalnejmisteriumChrystusa,toprzywoływaćna
pamięćdanączłowiekowi,aprzezeńcałemukosmosowi,możliwośćdoświadczeniahicetnunc«nowego
stworzenia»,KrólestwaBożego”.Por.ibidem,s.1500.
68
P
.Tillich,PytanieoNieuwarunkowane.Pismazfilozofiireligii,tłum.J.Zychowicz,Kra-
ków1994,s.129,BibliotekaFilozofiiReligii.
25•
