Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
TeatrypolskiewPoznaniuwlatach1850-1875
sytuacjaniesprzyjaławytworzeniuwokółpolskiejscenyodpowiedniej
atmosfery,wspomagającejjejartystycznyrozwój.Nawidowniprzeważała
bowiempublicznośćopochodzeniuplebejsko-drobnomieszczańskim,ocze-
kującaodteatruprzedewszystkimrozrywki,niechętnietolerującasceniczne
eksperymentyiambitnyrepertuar.Jednocześniesytuacjaspołeczno-poli-
tycznaorazkonsekwentnieprowadzonaprzezzaborcępolitykagermaniza-
cyjnasprawiały,iżczęsto-niemalbezkrytycznie-oklaskiwanosztukipol-
skichautorów,bezwzględunawartośćliterackąipoziomwykonania.Zna-
miennedlatejsytuacjisąsłowapoznańskiegokorespondentaflCzasu”,
któryw1857rokupisał,iż[...]polskiesłowonascenierozrzewnianas;
wszelkakrytykamilknie,abysiętylkonacieszyćpolskiemwidowiskiem”13.
Ściśniętewmurachpruskiejfortecymiastoniebyłowdrugiejpołowie
dziewiętnastegowiekuprzestrzeniąprzyjaznądlarozwojusztuki.Do1860
roku,kiedytoPoznańotrzymałrangętwierdzyIklasy,miastozostałonie-
malcałkowiciezamkniętewpierścieniupruskichumocnień-wałówziem-
nych,fos,fortówiredutflwzniesionychzsurowejcegły,nawiązującychdo
formcytadeli,tworzącychwokółmiastaprzygniatająceakcentyarchitekto-
niczne”14.Zahamowanierozwojuprzestrzennego,podporządkowanieczęści
miejskiejinfrastrukturyfunkcjommilitarnym,poczucieciasnotyibraku
przestrzenidorealizacjipodstawowychfunkcjiżyciowych,wilgoćzwiązana
zmieszkaniemwpobliżufosikanałów-wszystkotoprzyczyniałosiędo
flpowolnejdegradacjiPoznaniapodwzględemzdrowotnymi-generalnie-
---
---
---
---
---
---
---
--
XIXw.Zaczęłysiętworzyćniewielkiegrupyzawodoweartystówiinteligencjitechnicznej.
Przedwybuchempierwszejwojnyświatowejomawianawarstwainteligencjiliczyłaokoło
1400osób[...]”.Zob.tegoż,InteligencjapolskawPoznańskiemwXIXipoczątkachXXwieku,Po-
znań2009,s.265.
13flCzas”1857,nr128zniedzieli7czerwca,s.2.Widocznabyłatakżetendencjadopo-
strzeganiauczestnictwawpolskichspektaklachjakoswoistegoflobywatelskiegoobowiązku”,
częstopozbawionegonawetartystycznegokontekstu.Takąpostawęprezentująniektórepu-
blikacjezamieszczanem.in.wflDziennikuPoznańskim”.Nawetpostaćtakważnadlakultury
dziewiętnastowiecznegoPoznaniajakMarceliMotty,wjednymzesłynnychListówWojtusia
zZawad,komentującwczerwcu1866rokupobytkrakowskiegozespołu,pisał:fl[...]chodzęco
dzieńdoteatru,chodzęzaśnietylkozobowiązku,leczdlaistotnejzabawyiprzyjemności”.
Zob.flDziennikPoznański”1866,nr141zniedzieli24czerwca,s.1.
14Z.Ostrowska-Kębłowska,Budownictwowojskowe.ZamknięciePoznaniapierścieniemfor-
tyfikacji,[w:]DziejePoznania,podred.J.Topolskiego,t.2,cz.1:DziejePoznania1793-1918,
op.cit.,s.513.Powierzchniamiastazamkniętegowmurachtwierdzywynosiłaokoło1860
rokuniespełna940hektarów.flBudowapoligonalnejtwierdzyIklasyzostałazakończona
oficjalniew1869roku.Olbrzymiatwierdzaotoczyłaniewielkiemiasto-średnicaokręguopi-
sanegonaumocnieniachwynosiłaponad3kilometry,samfortWiniarymiałrozpiętośćponad
1350metrów-średniowiecznyPoznańzmieściłbysięnajegodziedzińcu!”Zob.J.Biesiadka,
A.Gawlak,Sz.Kucharski,M.Wojciechowski,TwierdzaPoznań.OfortyfikacjachmiastaPoznania
wXIXiXXwieku,Poznań2006,s.30.
