Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wprowadzenie
17
cywilizacyjnym”15.Polskihistoryk,próbującokreślić,flczymbyłPoznańdla
ludnościniemieckiejprzed1890r.”,podkreślał,iżmiasto
rozwijającsięwolniejniżmiastawcentruminazachodzieNiemiecoferowało
znaczniegorszewarunkimieszkaniowe,atakżemniejróżnychatrakcjiimożliwości
udziałuwżyciukulturalnym.ChociażrósłwPoznaniuruchbudowlany,wzniesio-
notuniewielebardziejreprezentacyjnychgmachówześrodkówrządowych.Wsfe-
rachurzędniczychprzeniesieniedoprowincjipoznańskiejnazywano-flzesłaniem
doPolski”(VerbannungnachPolen).Wwojskupruskimprzydzieleniedopoznań-
skiegogarnizonumiałobyćdlaoficerówflprawdziwąprzykrością”.Nieposiadał
PoznańtakiejsiłyprzyciąganiajakwielkomiejskiWrocław,któryNiemcyzpołu-
dniowo-zachodnichpowiatówW.Ks.Poznańskiegoodwiedzaliliczniejichętniej.
DziękilepszymlokalnympołączeniomkolejowymdostolicyŚląskamożnabyłodo-
jechaćszybciej,wygodniejitaniej.Odbywałosięwniejwięcejprzedstawieńteatral-
nych,koncertówitd.,asklepyoferowałytowarywwiększymwyborzeilepszej
jakości16.
Konsekwentnapolitykawładzzaborczych,którezaledwiefltolerowały”
polskiteatriwszelkimiśrodkamiwspierałyniemieckąscenę,odcisnęławy-
raźnepiętnonaówczesnymżyciuteatralnymmiastauznawanegoprzez
okupantówzaflstolicęniemieckiegoWschodu”.Ztejperspektywypolski
teatrmógłbyćpostrzeganyjakoswoistaflredutapolskości”wsercuFestung
Posen.Poddanypolicyjnejinwigilacji,nękanyprzezcenzurę,narażonyna
chciwośćkolejnychdyrektorówStadttheater,musiałpołączyćsłużbęję-
zykowiinarodowymwartościomzaspiracjamiartystycznymi.Dopiero
uwzględnienietychokolicznościispołeczno-politycznychkontekstów,połą-
czonezdokładnąanaliząrepertuarów,pomożerealnieocenićrangęirze-
czywisteflsiłyiśrodki”polskiegoteatruwPoznaniupo1850roku.Takityp
refleksjipozwoliodrzucićstereotypoweiniesprawiedliweoceny,atakże
docenićtrudpolskichspołeczników,którzywskrajnieniesprzyjającychwa-
runkachzabiegalioutworzeniestałejscenywstolicyWielkopolski.Dopro-
wadzeniew1869rokudopowstaniastałegozespołupolskiegoorazotwar-
ciew1875rokugmachuTeatruPolskiegotozdarzenia,którewówczesnych
warunkachbyłyniemalniemożliwe…ZtejperspektywynapisNaródsobie,
---
---
---
---
---
---
---
--
15L.Trzeciakowski,Poznańpodzaborempruskim1793-1918,[w:]WielkaksięgamiastaPo-
znania,podred.K.Matusiaka,Poznań1994,s.91.Zob.takżeZ.Pilarczyk,Pozdrowieniaztwier-
dzyPoznań.Wpływbudownictwamilitarnegonarozwójterytorialnymiasta,flKronikaMiastaPo-
znania”2005,nr1,s.7-25;Z.Ostrowska-Kębłowska,Ogólnewarunkiicechyzabudowy,[w:]
DziejePoznania,podred.J.Topolskiego,t.2,cz.1:DziejePoznania1793-1918,op.cit.,s.498-500;
Poznańskiefortyfikacje,podred.B.Polaka,Poznań1988;W.Gostyński,Z.Pilarczyk,Poznań.
Fortyfikacjemiejskie.Przewodnik,Poznań2004.
16W.Molik,Dwie„stolice”wmieścienadWartą.PolskieiniemieckiewizerunkiPoznaniawpu-
blicystyceinapocztówkachprzełomuXIXiXXwieku,[w:]Miastonapocztówce.Poznańnatlepo-
równawczym,podred.R.JaworskiegoiW.Molika,Poznań1999,s.63-64.
