Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
irządzącegosięwłasnymiprawami,zdrugiejnatomiastformującegorzeczywistośćwsposób
oczekiwanyprzezjednostkę.
Tentypmyślenianiejestwięcrównoznacznyzkoncepcjamiprzedstawionymiwkolejnych
podrozdziałach,traktującymitechnologięalbojakowpełniniezależnyporządek,albojakośrodek-
narzędzie.Wświetlebowiemtejgrupykoncepcjitechnologiajestspecyficznąrelacją,obszarem
pośrednim,czymścomediujepomiędzyczłowiekiemanaturą.Nietworzyonaodrębnegoporządku,
doktóregojednostkaniemawstępu,jejlogikąnierządząosobneprawa.Jednocześnieniejestona
równieżreceptą,metodą,poleceniemdowykonaniaowysokiejskuteczności.Formułatechnologii
wpowyższymujęciupozostajeraczejpół-otwarta.Oznaczato,żechoćniejestonaintegralnym
podsystememszerokorozumianegosystemuspołecznego(gotowymwkażdejchwilido„bycia
użytym”),niejestonarównieżodniegocałkowicieodrębna.Technologiawpływanasystem
społeczny,aleniesamoczynnie;jestnarzędziemwrękachczłowieka,aleniezawszejejużycie
wywołujetakieefekty,jakiebyłyzamierzone.Podążająctymtropem,możnaszukaćanalogiimiędzy
technologiąapewnyminaturalnymizasobaminaszejplanety.Przykłademmożebyćziemska
hydrosfera.Jestonaelementemwiększejcałości(planety),ontologiczniepozostajejednakodrębna
odświataludziichoćjestprzeznichwykorzystywana,toniepozostajeimcałkowiciepodległa
(czegoprzykładamisąpowodzie,susze,skażeniawodyitp.).Metaforatapodkreślafakt,
żeczłowiektraktujeswojenaturalne(zastane)otoczeniejakzasób,którydopieropoprzekształceniu
jestużytecznywcodziennymżyciu.Próbujewięcoddziaływaćnaniegopoprzezswojedecyzje
izachowania.Coistotne,inacozwracauwagęErnstCassirer,zapośredniczonaprzeztechnologię
działalnośćczłowieka„poleganienadopasowaniusiędoprzyrody,lecznanierzadkoświadomej
opozycjiwobecniej”[59].Formowaniekształtuśrodowiskaprzezjednostkęniejestwięcaktem
konformistycznym–zachodziczęstowbrewzastanemuładowi.Uwypuklonatutajzostajeaktywna
postawajednostki,jejświadomedążeniedoredefinicjirzeczywistości.Nieograniczasięonatylko
dorefleksjinatemattego,comożezaistnieć,aleczynniestarasięwpływaćnato,comazaistnieć
–„technologiajestprzejawemwładzyczłowiekawzakresieoddziaływaniawsposóbradykalny
nato,cojestdaneprzeznaturę–naturaniejestdłużejnaturąukształtowaną,leczcałością
elementówisił,którychukładpodlegadecyzjomczłowieka”[60].
KonsekwencjątegostanurzeczyjestwedługvanMelsenauczłowieczenienatury–„naturacoraz
bardziejsięhumanizuje,zatracaswójcharakterprzeszkody,stającsięczynnikiem
podporządkowaniaczłowiekowi.Podporządkowanietodajeczłowiekowiokazjędostaniasię
bardziejludzkim,toznaczyoferujemurzeczywistośćmaterialną,którawwyższymstopniupoddana
jestduchowi”[61].Konstatacjataprowadzidobardzoistotnychwniosków,któreszczegółowo
omówięwdalszejczęścipracy.Konsekwencjąbowiemopisanegozjawiskajestzwielokrotnienie
obrazówczłowieka,czylidanieaktoromnowychopcjiżyciowych,nowychsposobówrealizacji
siebie.JakzauważaJohnMcHale,technologiazwiększaspektrumdoświadczanychprzezczłowieka
bodźców,„poszerzajegofizycznemożliwości,[...]rozbudowujezmysłyisystemnerwowy”
[62].Jednocześniejednaktoonadefiniuje,wjakisposóbmożliwościczłowiekaulegająposzerzeniu,
onawyznaczatortegoprocesuinadajemuformę,wkonsekwencjiwięcpewnieteżgowpewien
sposóbogranicza.Oznaczato,żepoprzezposzerzaniejednostkowegopolawyborówidziałań
egzystencjalnychtechnologiadostarczanowychformułrealizacjisiebie,choćczęstosąto„jej”
formuły.Zpunktuwidzeniaczłowieka,atrakcyjnośćtakiejtechnologicznejpropozycjilokujesię
przedewszystkimwjejdwóchatrybutach.
Popierwsze,technologiadajeczęstomożliwośćniezobowiązującegopróbowaniarzeczywistości.
Stanowionaniejednokrotnieobszartestowaniapewnychspecyficznychrozwiązań,któredopiero
mająszansępojawićsięwżyciuspołecznym.Mówiącinnymisłowy,stechnicyzowanakulturadaje
możliwośćnieinwazyjnegokosztowaniasamegosiebiewpostaciszczególnychwersjidemoczyteż
sampli.Debiutanckiezastosowanienieszablonowychpomysłówlubnowatorskichkoncepcjiodbywa
siębowiemzwyklewprzestrzenitechnologicznej,sztuczniewytworzonejtylkonapotrzebytego
