Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
typupraktyk.Zaprzykładmożetuposłużyćuczeniesięprzezpilotówobsługinowychsamolotów
poprzezćwiczenianaspecjalniedotegostworzonychsymulatorach.Idąctymtropem,Julian
Łukasiewiczstwierdza,że„nimludziepodejmądziałaniawrealnymświecie,wświecienaturyiich
własnychwytworów,mająmożliwośćeksperymentowaniaiszkoleniasięwsymulowanym
wirtualnejprzestrzeni”[63].Technologiamawięcmoctworzeniarealno-nierealnychodwzorowań
rzeczywistości.Realnych,ponieważpowielającychpodstawowezasadyniąrządzące;nierealnych
ponieważniektóreznich(szczególnietezwiązanezmaterialnością)wkładanetusąwnawias
itraktowaneumownie(np.rozbiciesamolotuwświecierzeczywistymskutkujezupełnieinnymi
konsekwencjaminiżwświeciewirtualnym,conieoznacza,żeniepowodzeniawtymdrugim
obywająsiębezkonsekwencji).Istniejewięcmożliwośćnieinwazyjnegotestowanianowychpraktyk
społecznychczyteżnowychformwpływanianarzeczywistość[64].
Podrugie,technologiawszczególnysposóbrealizujewspółczesnepostulatymyślenia
magicznego.Poprzezdrastyczneprzyspieszenieposzczególnychetapówokreślonychzjawisk
społecznychzacieraonalogikęprzyczynowo-skutkową,wktórejjednestanynastępują
wkonsekwencjiprzemiandotykającychpoprzednichstanów.UmbertoEco,porównującoba
systemy,stwierdza:„Magianieznadługiegołańcuchaprzyczyniskutków,aprzedewszystkimnie
zajmujesięustalaniem,zapomocąkolejnychprób,czymiędzyprzyczynąaskutkiemzachodzi
relacjapowtarzalności[...]technologiarobiwszystkocotylkomożliwe,abyśmyniedostrzegali
łańcuchaprzyczyniskutków”[65].
Gwałtownośćtechnologiczniestymulowanychprocesów,niemożnośćwydzielenia
poszczególnychichsekwencjioraznieprzezroczystośćzasadnimirządzącychprzyrównoczesnej
skutecznościtegotypudziałańpowodująuichodbiorcówzarównouczucieniezrozumienia,jak
idocenienieefektywnościtegotypuzjawisk.Tymsamymporządektechnologicznyspełniaambicje
jednostek,„byprzejśćbłyskawicznieodprzyczynydoskutkunazasadziekrótkiegospięcia,bez
etapówpośrednich”[66].
Wszystkowrękachczłowieka.Metoda,tool-kit,narzędzie.Powyżejstarałemsięprzedstawić
punktwidzenia,któryujmujetechnologięjakoobszarmediujący,lokującyjągdzieśpomiędzy
człowiekiemaśrodowiskiem.Zgodnieznimtechnologiajestdostępnaimożliwadowykorzystania
przezjednostkę,alerównieżwdużejmierzeodniejniezależna.Jesttostanowiskoumiarkowane,
mieszczącesiępośrodkuskali„przedmiotowość–podmiotowość”technologii.Terazchciałbym
przedstawićujęciabardziejskrajne,umiejscawiającesiębliżejjednegolubdrugiegokrańcaskali.
Wpierwszejkolejnościskupięsięnakoncepcjachuprzedmiotawiającychtechnologięiwkładających
pełnięsprawczościwręcedziałającegoaktoraspołecznego.
Punktemwyjściajesttutajmyślenieotechnologiijakoośrodkuwdążeniudocelu,
podwyższającymefektywnośćstarańczłowiekawzakresieoddziaływanianarzeczywistość.
ZaMartinemHeideggeremmożnaprzyjąć,żeśrodek„jestczymś,zasprawączegocośzostaje
uskutecznioneiwtensposóbosiągnięte”[67].Coważne,środekmusizostaćprzezkogośużyty,
abynimbyć.Niemieckifilozofzwracanatouwagę,opisująckwestiętechniki:„Jedenmówi:
technikajestśrodkiemdocelów.Drugipowiada:technikajestczynemczłowieka.Obaokreślenia
współprzynależądosiebie.Ludzkimczynemjestbowiemustanawiaćcele,dostarczaćdonich
środkówiichużywać”[68].Jednostkastanowiwięcwarunekniezbędnyprocesutechnologicznego
–toonanimkierujeprzyużyciuodpowiednichśrodków.Tenrodzajmediacjijestniezbędny,aby
sprawić,żebypewneamorficzneideezyskałyswojematerialnereprezentacje.Tymsamymkontekst
działańtechnologicznychjestzarazemkontekstemodkrywania.Heidegger,piszącotechnice,
stwierdza:„Pytamyotechnikę,atudotarliśmydoodkrywania.Coistotatechnikimawspólnego
zodkrywaniem?Odpowiedź:wszystko.Wodkrywaniubowiemjestugruntowanewszelkiewy-
dobywanie.Onozaśskupiawsobieczterysposobypowodowania–kazualność–iwładanimi.
Doichobszarunależąceliśrodek,należyto,coinstrumentalne.Toostatnieuchodzizapodstawowy
rystechniki.Pytająckrokpokrokuczymwłaściwiejesttechnikaprzedstawionajakośrodek,
