Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24OTEKSTYDOŚWIADCZENIA
Jegoopinięprzytaczaniejednokrotniewswoichstudiachnajwy-
bitniejszybadaczkulturmiejskichnowoczesnejEuropyŚrodkowej,
MoritzCsáky.Stwierdza:
gatunekten[operetkawiedeńskaM.C.],wywodzącysięzetniczno-kul-
turowejróżnorodnościregionuEuropyCentralnej[Zentraleuropa]odzwier-
ciedlającypamięćmuzycznąikulturowąjegoludności,byłprzykładem
procesówakulturacjiirozprzestrzeniania(dyfuzji)kulturowegowczasie,
gdytendencjeseparatystyczneiodśrodkowe,zależneodtejżeróżnorod-
ności,groziłyjużzniszczeniemspójnościcałegoregionu14.
Wpewnymuproszczeniufloperetkowość”kulturyWojwodinynie
tylkodawniej,aleidziśpostrzegaćwięcmożnatakżejakowyrazkul-
turowegopatchworku,któryniczymstepobrodziłkukiełkamilesso-
wyminiezwykleswoistejkulturyipozwalaflpoliczkowaćpanów”,tj.
rozwinąćnarracjekulturoweswoiste,odrębne,anierazwybitne.
ObokmodernistycznychtekstówCsátha,KosztolányiegoczyKiśapo-
wiązanychzregionemnawetwtedy,gdyichautorzyrozwijalitwór-
czośćwBudapeszcieczyParyżu,przypomnijmytakżepowstałetu
neo-czypostawangardowedziełatakichautorówjakTolnaiczyLászló
Végel(ur.1941),którewyprzedziłyoconajmniejdekadędokonania
pisarzybudapeszteńskich15.Dialektykaperyferiiicentrumokazu-
jesiętwórczatakże,gdyspojrzećnapracestricteliteraturoznawcze:
samoświadomośćzłożonegopołożeniamiędzyPółnocąaPołudniem,
WschodemiZachodemdoprowadziławtymregioniedorozwinięcia
wyrazistegozainteresowaniaproblematykąliteraturregionalnychczy
14M.Csáky,Operetkawiedeńska,jejideologiaifunkcje,tłum.M.Brylińska,K.Sad-
kowska,M.Chmurski,w:M.Chmurski,E.Paczoska(red.),Modernizm[y]EuropyŚrod-
kowejiWschodniej,flPrzeglądFilozoficzno-Literacki”2015,nr1–2(36),s.98.
15Zob.wybórichtekstówwprzywoływanymjużtomieWojwodinapowęgier-
sku,flLiteraturanaświecie”2009,nr5–6.Por.M.Szajbély,UngarischeLiteraturaus
JugoslawienoderjugoslawischeLiteraturaufUngarisch?DieZentrum/Peripherie-Konzep-
tionderneuenGenerationungarischerIntellektuellerinden1960erJahreninderVojvodi-
na,flBerlinerBeiträgezurHungarologie”2011,t.16,s.132–145;B.Thomka,Tolnai
Ottó,Pozsony(Bratislava)1994.