Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MATEUSZCHMURSKIPamięćmiejscanastykuliteraturikultur000
O27
analizowanychprzezHozsą23.JejzdaniemkultKosztolányiegookazuje
siętożsamościowąproteząuciekającychprzedwojnąpisarzytak,jak
np.IstvánSzathmári,którywtekścieHistoriamojejdymisjizawarłzna-
miennyfragment:
Patrzyłemnawielkiszarygmachszkołyokilkupiętrach,najejstrych(na
którymznaleźćmożnanajróżniejsześmieci,odpadki,przestarzałązasłonę,
pompony,herbyidokumenty);potem–najejdębowedrzwiiczerniejącą
namurzefltabliczkęznamionową”.DalejnaszarzejącepopiersieKoszto-
lányiego,zjegosamotnągłową,konwulsyjniezmuszającąsiędozarysowa-
niaśmiechu,uśmiechu,choćitaknapróżno,bonie,tomija,nie,tutajnie
wolno,choćniedawnobyłonastutajwielu,tużprzynim,my,tłumyitłumy,
ceremonie,wieńce,recytacjeiklisze,amywypinaliśmypierśwstrugach
deszczu,gdywodaszumiaławstarychrynnachokolicznychdomów,prze-
chodniezwalnialikroku,ajawidziałem,jakzesklepunaprzeciwkowyszła
kobietawbarwionymfartuchu,jakstudenciprzyglądalisięnamzokien,
choćbylinalekcji,wśródtegowszystkiegopoczułemsięnieswojoidługo
jeszczemyślałem,choćprzecieżtakdobrzemibyłostaćtutaj,nieopodal
pomnika,dobrzewiedzieć,żemamprzyprzykimstać,dobrze,choćażnie
sposóbtegowyrazićsłowami,słowemtak:gmach,miastoistrugideszczu24.
Patchworktożsamościowy,poczuciebrakuizwrotkumoderni-
stycznejprzeszłości,którąsynekdochicznieuosabiapopiersieKoszto-
lányiego,sątubardziejniżznamienne.Reprezentujeondzienną,jasną
wersjęmituzałożycielskiegoonowoczesnychdziejachSzabadki,do
którejpowracają–jakudowadniaHozsa–współcześniprozaicyiin-
telektualiściregionu.Jejdopełnieniemjestzkoleiciemna,mroczna
stronamitu,którąucieleśniażycieidziełoCsátha:prozaika,dramato-
pisarza,autoradzienników,krytykamuzycznego,domorosłegoskrzyp-
kaipianisty,psychiatry,aletakżenarkomana,mordercyiwreszcie–
samobójcy25.
23É.Hozsa,dz.cyt.,s.109–110.
24I.Szathmári,Ünnepnapok.Novellák,Szabadka1995,s.64.
25Por.M.Chmurski,Rąbeknieskończoności,flLiteraturanaświecie”2015,
nr3–4,s.342–363.
