Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46OTEKSTYDOŚWIADCZENIA
przezpaństwoluborganizacjewceluintegracji,asymilacjilubho-
mogenizacjipewnejpopulacji.Tezmianyspołeczneczęstowiążąsię
takżezdziałaniamiznaczniebardziejskomplikowanymi,polegającymi
natym,żekluczoweinstytucjeipolitycypracująnadzamianąjęzyka
danejpopulacji,jejreligii,poczuciahistorycznegodziedzictwaitożsa-
mościnarodowej.ZgodniezperspektywąSiedmiogródzostałzma-
dziaryzowanypodczaswęgierskiegopanowaniaizrumunizowanypo
1920r.Możnatakżestwierdzić,żeobatedziałanianiebyłyjednokie-
runkowemadziaryzacjaorazrumunizacjazachodziłyrównocześnie,
niezależnieodzmianpolitycznychihistorycznych.
Nakreślonemodelesamewsobiejednakproblematyczne,nietyl-
kodlatego,żewzajemniesobieprzeczą6,lecztakżeztegopowodu,
zagadnieniekulturalnejasymilacjiwEuropieWschodniejczęstowiąże
sięzdyskursemnacjonalistycznymiteoriamispiskowymi.Naprzykład
RaduTheodoruwksiążceUrmaşiiluiAttila[PotomkowieAtylli]dema-
skujeniebezpieczeństwofldzisiejszegohungaryzmu”,któryniczym
pajęczynaoplatarumuńskiespołeczeństwoiktóryprzemieniłbyłego
prezydentaIliescuwflmarionetkęBudapesztu”7.Tentoniargumenta-
cjanieniczymniezwykłym,nietylkowliteraturzerumuńskiej,ale
takżewpublikacjachmiędzynarodowych.PracaLesFauxHongrois,La
Multiplicationartifcielled’unpeupleSimonaTelkesanapisanawjęzyku
francuskimw1977r.opisujeprocesmadziaryzacjijakopróbęwyna-
radawianiasiedmiogrodzkichpopulacjiodXIXw.przeznakładaniena
nieobcejkultury,języka,religiiiobyczajów.Okładkaksiążkiautorstwa
PaoloMenon’astanowiilustracjętejtezy,przedstawiafabrykę,wktó-
rejludziebeztwarzyumieszczeninamaszynieRubeGoldberg,skła-
dającejsięzezbiorników,ruriinnychmechanizmów,conajwyraźniej
służycelowiflwytwarzania”Węgrów.Chociażterminrumunizacjajest
stosowanyrzadziej,pisząconim,przytaczasiępodobneargumen-
ty,m.in.żeRumunia,szczególniewokresiekomunizmu,uporczywie
6
Zob.E.Willems,Ontheconceptofassimilation.Americananthropologist,flNew
Series”1955,nr57(3),s.625–626.
7
R.Theodoru,UrmaşiiluiAttila,Bukareszt1999,s.133.