Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęciewładzy
niezaśpomiędzyczłowiekiemainnymiskładnikamiotaczającejgorzeczywi-
stości,nacowskazywałybyniektóreujęcia.JeślibowiemBertrandRussellde-
finiujewładzęteleologicznie,jakonosiąganiezamierzonychcelów”1,towładzę
winniśmyprzypisaćnp.drwalowi,którypostawiłsobiezacelścięciedrzewa,
igozrealizował.Władzaniejesttakżepoprostuzdolnością,atrybutemjed-
nostki(jakwwyrażeniachnmiećwładzęwnogach”,tj.byćzdolnymnimipo-
ruszać,czynwładzeumysłowe”),niezależnymodinnychludziirealizowanym
bezwchodzeniawinterakcjespołeczne.
Podrugie,niekażdystosunekpomiędzyludźmijeststosunkiemspo-
łecznym.Jeśliobezwładniękogoś,skrępujęiwywiozędolasu,totraktujęgo
wistociecałkowicieprzedmiotowo,jakelementprzyrodynieożywionej,ka-
mieńczykłodę.Dziejesiętakdlatego,żepozbawiamgojakiejkolwiek,choćby
minimalnejswobodywyboru,decydowaniaoswoimdziałaniu,redukując
tymsamymdozera(namocysformułowanejprzedchwiląDEF.2)jegopod-
miotowośćspołeczną.
Wliteraturzepolskiejnajpełniejtenaspektrelacjiwładzyrozwija
KrzysztofPałeckiwswojejnnormatywnejteoriiwładzypolitycznej”.Jej
podstawowymzałożeniemjestpojmowaniewładzynjakorodzajuzależno-
ścinormatywnieuregulowanej”2,tzn.takiej,wktórej,opróczdwóchod-
działującychnasiebiepodmiotówspołecznych,istniejenconajmniejjedna
normaspołeczna,określającapowinnysposóbwzajemnegodziałaniatych
podmiotówwokreślonejsytuacji”3.ZtegopowoduPałeckinieuznajeza
formęwładzyanizastosowaniabezpośredniegofizycznegoprzymusu,ani
teżgroźbyjegoużycia(np.przestępcagrożącynampistoletemiżądający
oddaniaportfela).Tenostatniprzypadekbyłbymskłonnyjednakuznaćza
graniczny:zjednejbowiemstronyswobodadziałaniaofiary(atymsamym
1B.Russell,Władza.Nowaanalizaspołeczna,przeł.M.Kądzielski,KsiążkaiWiedza,
Warszawa2001,s.35.PodobnieTomasHobbes,dlaktóregowładzaczłowiekato
naktualnieposiadaneprzezeńśrodkidotego,iżbyosiągnąćwprzyszłościjakieświ-
domedobro”(Lewiatan,przeł.Cz.Znamierowski,PWN,Warszawa1954,rozdz.X,
s.74).Por.natentematB.Hindess,Filozofewładzy.OdHobbesadoFoucaulta,PWN,
Warszawa-Wrocław1999,s.46-64.
2K.Pałecki,Wprowadzeniedonormatywnejteoriiwładzypolitycznej,[w:]Wprowa-
dzeniedonaukiopaństwieipolityce,red.B.Szmulik,M.Żmigrodzki,Wydawnictwo
UMCS,Lublin2007,s.193.
3Ibidem,s.189.
27
