Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Władzapolityczna
jejpodmiotowość)jestwtejsytuacjiskrajnieograniczona,zdrugiejjednak
niezostajecałkowiciewyeliminowana(jakwprzypadkuprzymusubez-
pośredniego)-ofiaramożewdalszymciąguodmówićoddaniapieniędzy,
choćwpraktycewybórtenuznajemyoczywiściezanierealistyczny.Róż-
nicapoleganatym,żejazakryteriumupodmiotowienia,azatemstosun-
kuspołecznego,uznajęminimalnąchoćbymożliwośćstanowieniaosobie
obujegostron(por.DEF.2),Pałeckizaś-istnienierozpoznawanychprzez
obiestronynorm,zaktórychpośrednictwemstosunektensięodbywa4.Ten
nacisknanormatywnieuregulowanycharakterinterakcjiprowadzigodo
wniosku,że
innezależnościpomiędzyludźmi,któreniesąuregulowanenormamispo-
łecznymi(prawem,religią,zwyczajem,moralnościąiinnymirodzajaminorm
społecznych)wykluczamyztejkategorii;uznajemy,żeniesąwładząwznacze-
niutuprzyjętym5.
Tooznaczałobyzkolei,żewszelkieformydyktatury(tyranii),tj.panowania
pozbawionegoprzyzwoleniapoddanych(por.DEF.17)iopartegogłówniena
przymusie,wogóleniesąwładzą.Przyjęcietakiejkonsekwencjijestoczywiście
kwestiąwyborupewnejkonwencjiterminologicznej,sądzęjednak,żeprzeciw-
koniejprzemawiazbytdużestrukturalneiinstytucjonalnepodobieństwodyk-
taturydoinnychformwładzy,pomimoróżnicynormatywnej,którąakcentuje
Pałecki.Inaczejmówiąc,jakożedyktatorskireżimpolitycznybardziejprzypo-
minainnereżimypolityczneniżpanowaniebandyrozbójnikównagościńcu,
4JakzwracauwagęAndrzejCzajowski,różnicatadotyczywgruncierzeczysamego
pojęciastosunku(relacji)społecznego,któryjednipojmująnjakowszelkąsytuację,
wktórejoddziaływaniejednegoczłowiekawpływanapołożeniespołecznedrugiego
człowieka.Inninatomiastdodają,żeowewzajemneoddziaływaniamiędzypart-
nerami(podmiotami)stosunkuspołecznegomusząbyćregulowaneprzeznormę
społeczną(prawną,obyczajową,moralną,religijną)nagrunciejakiejśplatformyczy
przedmiotu”(A.Czajowski,Władzapolityczna.Analizapojęcia,[w:]Studiazteorii
polityki,t.1,nActaUniversitatisWratislaviensis”,No1841,Wrocław1999,s.35.Osta-
teczniewięcwproponowanymtuujęciuwładzajeststosunkiemspołecznymindy-
widualnym(niekonieczniezapośredniczonymprzezgrupęipanującewniejnormy),
alezarazempodmiotowym,tzn.wymagającymminimumswobodyobustron.
5K.Pałecki,Wprowadzenieł,s.193.
28
