Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęciewładzy
własnychkorzyści,stosowaniepodstępu24.Czyzatemmanipulacjajestformą
władzy?Zjednejstronypodmiotposługującysiętątechnikąmożeskutecznie
osiągaćswojecele(niekonieczniezresztąniezgodnezinteresemmanipulowa-
nego-możemynp.zmanipulowaćdzieckodozażyciagorzkiegoleku,cobez
wątpieniależywjegointeresie,aczegoniezrobiłobyświadomieidobrowol-
nie),zdrugiejodbywasiętobezwpełniświadomejdecyzjijednejzestron.Nie
jesttojednaksytuacjaanalogicznadobezpośredniegozastosowaniaprzemo-
cy,podmiotpodlegającymanipulacjinietracibowiemwpełnizdolnoścido
samodzielnegodziałania.Należałobyraczejuznać,żejegodecyzje,zasprawą
działaniamanipulatora,opierająsięnafałszywymbądźniepełnymobrazierze-
czywistości.Tosamomożnajednakpowiedziećokażdymdziałaniuspołecz-
nym:wpewnymstopniuodbywasięonozawszewwarunkachniepewności
iniepełnejinformacji.Dlategoteż,zpowyższymizastrzeżeniami,będziemy
traktowaćmanipulacjęjakoformęwładzy.
Konstatacjanierównościstronstosunkuwładczegokierujezkoleiuwagę
najeszczejednąjegowłaściwość,amianowicieasymetrię.Asymetriawładzy
wydajesięwręczjejcechądefinicyjną,szczególniewujęciachkonfliktowych,
silniewskazujenatorównieżdokonanaponiżej(p.1.3)interpretacjawładzy
jakoformynierównorzędnejwymiany.Owąnierównośćłagodzijednaksfor-
mułowanywcześniejwymógminimalnejchoćbywolnościstronypodporząd-
kowanejjakowarunkuzachowaniaprzezniąpodmiotowości.Wskazujesię
ponadto,żerelacjęwładzymożecechowaćnaprzemiennepanowanieipodpo-
rządkowanieobujejstron(np.wróżnychsferachżyciamałżeńskiegoalbopo-
międzykapitanem,którynaogółpanujenadkażdymczłonkiemzałogistatku,
alegdyzachoruje,samwypełniaskrupulatniepolecenialekarzaokrętowego).
Byłbytowięcprzykładseriiasymetrycznychoddziaływańwładczych,które
wdłuższejperspektywiemogąskładaćsięnamniejlubbardziejzrównoważo-
ną(symetryczną)relacjęspołeczną.Zawpewnymsensiesymetrycznąmożna
byteżuznaćsytuacjęnklinczu”,wktórejobiestronysąodsiebieuzależnione
(zerwanierelacjijestdlanichnieopłacalne),będącniejakojednocześniestroną
panującąipodporządkowaną25.
24M.Karwat,Sztukamanipulacjipolitycznej,AdamMarszałek,Toruń1999,s.19.
25PodobniesądziA.Czajowski,Władzapolityczna...,s.42oraz43:nPrzykłademwła-
dzyobustronnejjestsytuacja,wktórejkażdyzpodmiotówmaprawowetaalbo
35
