Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Władzapolityczna
Właśnieówintuicyjniewyczuwany,zasadniczoasymetryczny-mimo
wysuniętychprzedchwilązastrzeżeń-charakterrelacjiwładzynakazujezjej
polaznaczeniowegousunąćperswazję.Jesttobowiemoddziaływanie,które,
choćjegoefektemmożebyćzmianazachowaniainnegopodmiotu,operuje
wyłącznieargumentacją,niepopartążadnymirzeczywistymianipotencjal-
nymisankcjami,niewspierasięnaautorytecie,sileanikłamstwie.Jesttowięc
równorzędnarelacja,wktórejdecyzjaoewentualnympodjęciuczyzaniecha-
niujakiegośdziałaniaprzezpodmiotpodlegającyperswazjipodejmowanajest
całkowicieswobodnie,napodstawieautonomicznejocenywłasnychpreferencji
czyinteresów.
Analizującwtokudotychczasowychrozważańkilkapodstawowychdyle-
matówteoriiwładzy,wyróżniliśmyjejistotnecechy,amianowicie:społeczny
charakter;potencjalność;intencjonalnośćorazasymetrię.Natejpodstawie
proponujęnastępującądefinicję:
DEFINICJA3.Władza-zdolnośćpodmiotuspołecznegodozamierzonego
modyfkowania,wramachpewnejasymetrycznejrelacjispołecznej,zacho-
wanialubzakresudostępnychmożliwościinnegopodmiotu.
Ujęcietostanowikombinacjędefinicjitypubehawioralnego26orazpropo-
zycjiJamesaReada,wedlektóregoistotnympolemdziałaniawładzyjestwłaś-
niezakresmożliwości,aniekonieczniefaktycznedziałaniainnych27.Dzięki
temu-iwzgodziezpotocznympojmowaniemtegopojęcia-zaprzejawwła-
dzymożemyuznaćnp.odebranieobywatelowiprzezpaństwopaszportualbo
wprowadzeniemonopolupozostawiającepoddanymtylkojednegodostawcę
kiedyjednastronamauprawnieniawładczewjednejsferzewspółżycia,adruga
winnejiobydwiewtensposóbodsiebiezależą”.
26J.Wiatrjakobehawioralnerozumietakiedefinicje,nwmyślktórychwładzajest
pewnymszczególnymtypemzachowaniapolegającymnamożliwościmodyfikowa-
niazachowaniainnychludzi”(J.Wiatr,Socjologiapolityki...,s.110).
27WedługReadawładzatonzdolnośćpodmiotu(indywidualnegolubzbiorowego)do
zrealizowaniajakiegoścelu,polegającanazamierzonejzmianiezakresumożliwości
dostępnychdlainnegopodmiotulubgrupypodmiotów”.J.H.Read,Democracy,
Conflict,andCollectiveEmpowerment,referatwygłoszonynaXXIIŚwiatowym
KongresiePolitologicznym,Madryt,lipiec2012,s.4-5.
36
