Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nazywającesiękoteriami,chapelleslubnkręgami”(cenacoli1),pragnąceod-
różnićswojąarystokratycznąiodosobnionąnaturęodbardziejludowego
idemokratycznegocharakteruateliers,kabaretówikawiarniawangardo-
wejbohemy,wskrócie-odatmosferyrivegauche,DzielnicyŁacińskiej
czyMontparnasse)u,SoholubGreenwichVillage.Niepowinniśmyjednak
zapominać,żerozbieżnośćmiędzykręgamiikawiarniamiliterackimijest
owielemniejekstremalnaniżta,którastawiajednychidrugichprzeciw-
kosalonomdawnegoliterackiegoiartystycznegoreżimu,częstobędącym
jedyniedyletanckąiświatowąodmianąduchaszkoły,wktórejmentalność
akademickapołączyłasiętaknaprawdęzmentalnościądworską.
Najbardziejtypowecenacolipozostawaływobrębietradycjidekadenckiej
iwatmosferzesymbolizmu;gromadziłysięweFrancji,RosjiiNiemczech
wokółwspominanychjużnazwiskMallarmégo,IwanowaorazGeorgego,
którzybylinietylemistrzamiiprzywódcami,ilekapłanaminowoczesnej
religiipoezjiisztuki.Wrzeczywistościwtegotypuprzypadkachmowara-
czejosektachniżoszkołach,ruchachlubkręgach.Klasycznastarożytność,
czymożelepiej:tradycjahumanistyczna,nieznaławpoezjiduchasekty,
hieratycznychiezoterycznychkoncepcjisztuki,inicjacjiestetycznejbędącej
zarazeminicjacjąmistyczną,misteriumeleuzyjskiego,pitagorejskiegoczy
orfickiego.Duchsekty,takjakduchszkoły,wyrażamomentstatyczny,ale
statycznośćtamożesiępocząćtylkowoparciuodynamizmducharuchu.
Sektyikręgistanowiąjedyniebierneimistyczneobliczeruchu,drugąstronę
tegosamegomedalu.Taobserwacjawystarczyteraz,byprzewidzieć,choć
zodmiennegopunktuwidzenia,rozwiązanie,którezaproponujemydla
problemu:czysymbolizmorazpostawyestetycznewywodzącesięzesztuki
awangardowejlubjejpokrewnestanowią-bądźnie-ruchy?
Zcałąpewnościątosymbolizmrozwinąłwnajwyższymstopniujeden
znajbardziejcharakterystycznychzewnętrznychprzejawówawangardyzmu,
mianowicieczasopismagrupy,kręgu,ruchu-organykonkretnegoprą-
dutwórczego,aprzedewszystkimokreślonejtendencjiwśródgustów.
1
Podstawowymznaczeniemwłoskiegocenacolojestnwieczernik”
,zarównowszer-
szymznaczeniutegosłowa-jakodawnanazwamiejscaspożywaniawieczerzy-jakiwęższym
-wodniesieniudokonkretnego,biblijnegoWieczernika,wktórymodbyłasięOstatniaWiecze-
rzaChrystusaiapostołów.Przetłumaczonedosłownienajęzykpolskisłowotomogłobyfunkcjo-
nowaćwtymkontekściejedynienaprawachmetafory.Mającnauwadzereligijnekonotacjetego
terminuwykorzystywanepóźniejprzezPoggiolego,decydujęsięnajegooddaniepoprzezpolski
nkrąg”(przyp.tłum.).
Teoriaawangardy
21
