Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IwonaBoruszkowska,MichalinaKmiecik,JakubKornhauser
Teorieawangardy–wstępnerozpoznania
Byćmoże(...)sztukaidziepodrękęzowymJa,którezapomniało
osobie,kutemu,coniesamowiteiobce,bywydostaćsięna
wolność?Alegdzie?Wjakimmiejscu?Iwjakisposób?Jakoco?
[PaulCelan,Południk,tłum.A.Kopacki,
nLiteraturanaŚwiecie”2010,nr1-2,s.19]
Nowośćnjestplamkąślepą,pustąjakdoskonałe«tooto»”1.Wtenskrótowy
sposób,przywołujączdaniezpierwszychstronTeoriiestetycznejTeodora
W
.Adorna,możnaspróbowaćzdefiniowaćawangardę.Większośćbada-
czyzgodzisięzapewne,żebyłtoruch,któryumieściłkategorienowości
inowatorstwawcentrumswoichrozważań.Znichwłaśniewyprowadzał
swojenajistotniejszecechyczyzałożenia:wojowniczość,bezkompromi-
sowość,ducharewoltyiprzewartościowanietradycji2.Dążyłniewątpliwie
dozakwestionowaniaosiągnięćprzeszłościwimiętego,codopieronad-
chodzi.Przyczymwcentrumzainteresowańwieluawangardystów-tych
spodznakudadaczysurrealizmu-byłazmianajakotaka,choćbywutopij-
nymwydaniu,niezaśkonkretnejejskutki.Inni,futuryści,konstruktywiści
iichnastępcy,duchaprzyszłościwoleliupatrywaćwkonkretnymtuiteraz.
Nicdziwnego,żewieleawangardowychpostulatów,tendencjiiorientacji
estetycznychkłóciłosięzesobąipodawałowwątpliwośćwspólnecelepo-
szczególnychprądówczykierunków.Niedalekostąddoprzekonania,któ-
redziśniebudzijużkontrowersji:awangardysązjawiskiemwystępującym
wliczbiemnogiej,jakokonglomeratróżnorodnychperspektywideologicz-
nychitwórczych.Ichwspólnecechy,wymienionepowyżej,budująramę,
bezktórejniedasięichpomyśleć,leczktórawypełnianajestprzezczęsto
sprzecznedążenia.Mówimynawangarda”
,myślimynawangardy”
.
1
T.W
.Adorno,Teoriaestetyczna,tłum.K.Krzemieniowa,Warszawa1994,s.39.
2
Por.zcechamiwskazywanymiprzezMieczysławaPorębskiego,zob.M.Porębski,Trady-
cjeiawangardy,[w:]tegoż,Sztukaainformacja,Kraków1986,s.171-177.
Teorieawangardy–wstępnerozpoznania
7
