Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
chociażwsensieczystoidealnym;wkażdymraziejesttowizjaowielebar-
dziejpodniosłaodpanującejwnaiwnymfuturyzmienowoczesnejmyśli,
zbytskłonnej-jakzauważyłjużApollinaire-domieszaniapojęciapo-
stępuipojęciaszybkości.
Antagonizm
RenatoPoggioli
Wkwestiiantagonizmu,stanowiącegozpewnościąnajbardziejzauważalną
ijaskrawąpostawęawangardyzmu,należywrócićdonaszkicowanegojuż
rozróżnienia:naantagonizmwstosunkudopowszechnegoodbiorcyoraz
antagonizmwobectradycji.Przedyskutujemytutajprzedewszystkimpierw-
szyztychaspektów,odkładającomówieniedrugiegonastosowniejszyczas
imiejsce,kiedytospotkamygoznowupodnazwąantytradycjonalizmu,tak
drogiegowłoskiemufuturyzmowi.Postąpimywtensposóbdlauproszcze-
niawywodu-tedwaantagonizmysąbowiemjedyniekomplementarnymi
formamitejsamejpostawysprzeciwuwobechistorycznegoispołeczne-
goporządku.Wpraktycetrudnojestzresztąodróżnićjedenoddrugiego
iczytelnikowiwydasięnierzadko,żeantagonizmwzględemspołeczeństwa
niepostrzeżeniezaczynamieszaćsięzantagonizmemwzględemtradycji.
Naraziewystarczystwierdzić,żeobateantagonizmyzajmująstanowiska
zarównoindywidualnie,jakigrupowo.Wrogość,podpewnymwzględem
izolująca,równocześniejednoczy.Zasadatasprzyjapojawianiusięducha
sekty,nawiedzającegotakżeiawangardyzmmimojegoanarchistyczne-
gotemperamentu.Cowięcej,tensekciarskicharakterpanujeteżwowym
anarchizmie,który,chociażbywnieideologicznychformach,pozostajeje-
dynymideałempolitycznymszczerzewyznawanymprzezawangardowego
artystę,nawetkiedysympatyzujeonzugrupowaniamitotalitarnymi,czy
tozprawej,czyzlewejstrony.Nienegujetojednak,jakzobaczmypóź-
niej,arystokratycznegocharakteruawangardowegoprotestu,któregoin-
dywidualizmjestliberalnyjedyniewekskluzywnymsensie,cowyrażasię
wkulciegrupyhappyfew.
Duchanarchicznyzakładazjednejstronyindywidualistycznąrewoltę
njedynego”przeciwkospołeczeństwuwszerszymznaczeniu,zdrugiejzaś
solidarnośćwewnątrzspołeczeństwawznaczeniuwęższym,amianowi-
ciewewspólnociebuntownikówilibertarian.WswojejPsychologiedel)art
Malrauxwnikliwierozpoznałdziałanietychczynnikówwświeciesztuki:
30
