Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
Znamienne,żeichtwórcybylibezpośrednimiobserwatoramizaburzeńocharak-
terzerewolucjilubrebeliinaprzełomieXIXiXXwieku.
Wrozdzialetrzecimomawiampierwsząorientacjęteoretycznejrefleksji
nadrewolucją–„szkołę”naturalnejhistoriirewolucji.Przedstawiamjejgenezę
igłównetezykoncepcjiLyfordaP.Edwardsa,Crane’aBrintonaiGeorge’a
S.Petteego.Badaczecibylizorientowaninaustalaniegłównychetapówprocesu
rewolucyjnego.Podstawąformułowaniatwierdzeńbyłytzw.wielkierewolucje.
Rozdziałczwartydotyczyteoriiformułowanychwlatach60.ipierwszejpo-
łowie70.XXwieku.Wszystkiewpisująsięwparadygmatmodernizacyjny.Ich
wspólnącechąbyłodążeniedosformułowaniaprawogólnychzachowańrewo-
lucyjnychlubprzemocyzbiorowej.Charakterystycznabyłatendencjaadaptowa-
niadoanalizyrewolucjikoncepcjizzakresupsychologii,socjologiiinaukpoli-
tycznych.OmawiamkoncepcjeChalmersaJohnsona,NeilaJ.Smelsera,Samuela
P.Huntingtona,JamesaC.Daviesa,RaymondaTanteraiManusaMidlarskiego,
JamesaA.GeschwenderaiTedaRobertaGurra.
Rozdziałpiątyjestpoświęconyhistoryczno-porównawczymanalizomrewolu-
cji.Powstałyonewopozycjidonurtupoprzedniegoorazdoteoriimarksistowskiej.
Istotnedlastudiówrewolucjibyłouformowaniesięnowejorientacjibadawczej
–socjologiihistorycznej.WrozdzialetymprzedstawiamkoncepcjeBarringtona
Moore’a,EricaR.Wolfa,Jeffery’egoM.Paige’a,CharlesaTilly’egoorazklu-
czowądlarozwojurefleksjiteoretycznejnadrewolucją–teorięThedySkocpol.
Wrozdzialeszóstymsącharakteryzowanemodelerewolucjiinspirowaneteo-
riąracjonalnegowyboruautorstwaGordonaTullocka,MorrisaSilveraiSamuela
L.Popkina.Uwzględniamrównieżtebadania,którezmierzałydosyntezypodej-
ściaracjonalnegowyboruiujęćstrukturalnych.Byłytokoncepcjezwolenników
zarównomodeliracjonalnegowyboru(MichaelTaylor),podejściapaństwowo-
strukturalnego(JackGoldstone),jakiintegracjiobu(JeffreyBerejikian).Wroz-
dzialetymuwagępoświęcamrównieżpolemikompomiędzyprzedstawicielami
obuorientacjibadawczych.
Wrozdzialesiódmymprzedstawiamteorierewolucjipowstałewlatach1984–
2001.Wszystkiebyływmniejszymlubwiększymstopniuinspirowanekoncep-
cjąThedySkocpol,przedstawionąwStatesandSocialRevolution.Zmierzałydo
wyjaśnieńwieloczynnikowych,teoretycznieeklektycznych.Uwzględniałyteob-
szaryzjawisk,którezostaływcześniej„zaniedbane”.Dokonałemrównieżrekon-
strukcjikoncepcjiJohnaWaltona,FaridehFarhi,JackaGoldstone’a,Timothy’ego
P.Wickham-Crowleya,JohnaForanaiJeffaGoodwina.
Wobszernympodsumowaniuprzedstawiambilansdokonańautorówteorii
rewolucji.Charakteryzujęinnesposobysystematyzacjitychkoncepcjiorazczy-
niępewneuwagiwkontekściemodelurozwojuteoriisocjologicznej.Omawiam
relacjepomiędzyposzczególnyminurtamibadańrewolucji.Rozważamrównież
zagadnieniawartościpredyktywnejteoriirewolucjiiperspektywydalszychbadań
tegozjawiska.
