Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
zostałyuwzględnionewniniejszymstudiumjakowyrazposzukiwaniaoptymal-
nychstrategiieksplanacjitakichzjawisk.
Jakwcześniejpodkreślono,zasadniczymcelemrozprawyjestcharakterystyka
głównychnurtówteoretyzowanianatematrewolucjiorazrozpoznaniemecha-
nizmówichrozwoju.Wramachredukcjipiętrzącychsięprzedbadaczemprob-
lemównaturymetodologicznejwskazujęjeszczedwaobszary„zaniechań”.Po
pierwsze,wniektórychprzypadkachkoncepcjerewolucjibyłyprezentowane
wpostaciobszernychksiążek(np.Skocpol1979),winnychzaśwstosunkowo
krótkichartykułach(np.Davies1962)3.Niepodejmujęszerzejrozważańnad
problememstatusukoncepcjiprzedstawionychwartykułachikoncepcji,którym
poświęconopublikacjeksiążkowe.Naiwnymbyłobystwierdzenie,iżksiążki
sąrezultatembardziejpogłębionychbadań,awzwiązkuztymzawartewnich
wnioskibędąbardziejwartościowelubznaczącedlarozwojudanejorientacjite-
oretycznej.Zdarzałosięwłaśnieodwrotnie.Niektórekoncepcjezaprezentowane
jedyniewkrótkichartykułach(jakteoriakrzywej„J”JamesaC.Daviesa)wywar-
ływiększywpływnateoretykówrewolucjiniżte,którympoświęconoobszerne
rozprawywpostaciksiążek.
Podrugie,niezajmujęsiękwestiąźródełwykorzystywanychprzezposzczegól-
nychbadaczy.Liczbaprezentowanychteoriiistrategiipozyskiwaniamateriałów
źródłowychjestnatyleduża,iżproblemtenwymagałbyobszernegoomówienia.
Główneceleniniejszejrozprawyskłaniajądokoncentrowaniasięnaefektach.
Wuzasadnionychprzypadkachwskazujęnatypmateriałuwykorzystywanego
przezteoretyków.Najczęściejsięganodoźródeł„zdrugiejręki”.Podejścietakie
traktowanojakometodologiczniezasadnewramachsocjologiihistorycznej,któ-
rejprzedstawicielezdominowalirefleksjęteoretycznąnadrewolucjąwostatnich
czterechdekadach.
Wrozdzialepierwszymomawiampodstawowezagadnienianiniejszejpracy.
Rozważamznaczenierewolucjijakoproblemuteoretycznegownaukachspołecz-
nych.Wzwiązkuztymwskazujęnapodstawowesposobydefiniowaniairozu-
mieniategozjawiska.Zewzględunato,żegłównymprzedmiotembadańjest
teoriarewolucji,staramsięsformułowaćuwagiopodstawowychsposobachde-
finiowaniateoriinaukspołecznych.Następnieprzedstawiamgłówneproblemy
pracyiokreślamoptykęanalizy.
Rozdziałdrugijestpoświęconypierwszym,klasycznymteoriomrewolucji.
OmawiamteorieKarolaMarksa,AlexisadeTocqueville’a,GustawaLeBona
iPitirimaSorokina.Wprawdzieniestanowiąonejednolitejtradycjiteoretycznej,
ustaleniatychklasykówbyłyjednakpunktemwyjściadoteoretyzowanianate-
matrewolucjiiważnymukłademodniesieniadlapóźniejszychpokoleńbadaczy.
3
Zaistniałyrównieżsytuacje,kiedytwierdzeniadanejkoncepcjibyłyprzeztegosamegoauto-
rarozwijaneiprezentowanewwięcejniżjednejpublikacji(np.Skocpol1976bi1979;Foran1992,
1993a,1997b,2005).
