Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Usytuowaniewcentrumrozważańkwestiikulturyiuczestnictwakul-
turalnegowynikazprzeświadczeniaoichwyjątkowejużytecznościdlastwo-
rzeniamożliwościwszechstronnegoizrównoważonegorozwojuwszelkich
predyspozycjijednostki.ZnaczącesąwtymzakresierefleksjeJanuszaGajdy,
którypodkreśladominującą,osobotwórcząrolękultury1.Stanowiona
nregnumhomini”iwzależnościodjakościtegokrólestwa-odwartościsztuki,
naukiorazpanującychsystemówfilozoficznychireligijnych,takżesposobu
imożliwościkorzystaniaznich-kształtujeosobowośćczłowieka2.Kategorią
refleksjieksponującąznaczeniedorobkukulturybyłaijestpedagogikakul-
tury,którejpodstawyznajdujesięwpoglądachWilhelmaDilthey’a,Edwarda
Sprangera,GeorgaKerschensteinera,SergiuszaHessena,BogdanaSuchodol-
skiego,JanuszaGajdy.W.Diltheysądził,żepoznaćczłowiekamożnapoprzez
historięikulturę,którąstworzył,azktórąstycznośćdokonujesiępoprzez
przeżywanieirozumieniewartości,nacopozwalaedukacja,którejcelemjest
przeżywającairozumiejącakulturęosobowość.Cytowanyautorwskazałna
odrębnośćświataczłowiekaodświataprzyrody.Wskazał,żecentrumludz-
kiejegzystencjijestsferasensówiznaczeń.Skonstruowałnowyparadygmat
analizstanowiącyopozycjęwobecpozytywizmu3.Zbliżonestanowiskopre-
zentowałEdwardSpringer.Zgodniezjegopoglądamikulturaistniejeautono-
miczniewobecsubiektywnychaktualizacji.Macharakterponadjednostkowy
ijestkonglomeratemwartościreligijnych,estetycznych,moralnych,społecz-
nych,naukowych,któresązobowiązującymwzywaniemdlaludzi.Podobnie
twierdziłGeorgKerschensteiner,którygłosił,iżwychowaniepoleganawni-
kaniujednostkiwdobrakultury,wprzeżywaniuirozumieniuponadczaso-
wychwartościjakprawda,sprawiedliwość,piękno.Wtensposóbdokonuje
1GajdaJ.(red.)(2000),Onowyhumanizmwedukacji,OficynaWydawniczaImpuls,
Kraków,s.14-15.
2Ibidem.
3DiltheyW.(2005),Budowaświatahistorycznegownaukachhumanistycznych,przeł.
E.Paczkowska-Łagowska,słowo/obrazterytoria,Gdańsk.
5
